| การตัดมดลูก | |
|---|---|
| การแทรกแซง | |
 แผนภาพแสดงส่วนที่ถูกตัดออกในการตัดมดลูกบางส่วน (partial), การตัดมดลูกทั้งหมด (total) และการตัดมดลูกแบบถอนรากถอนโคน (radical hysterectomy) ตามลำดับ
| |
| ICD-9-CM | 68.9 |
| MeSH | D007044 |
| MedlinePlus | 002915 |
การตัดมดลูก (อังกฤษ: Hysterectomy) เป็นหัตถการศัลยกรรมเพื่อนำมดลูกออก บางครั้งอาจทำการตัดปากมดลูก, รังไข่ (การตัดรังไข่), ท่อนำไข่ (การตัดท่อนำไช่) และอวัยวะเคียง ร่วมด้วย
การตัดมดลูกเป็นหัตถการที่มักทำโดยนรีแพทย์ มีทั้งชนิดที่เป็นการตัดมดลูกทั้งหมดหรือโดยสมบูรณ์ (total หรือ complete ได้แก่การตัดส่วนตัว; body, ฟันดัส; fundus และปากมดลูก; cervix), การตัดมดลูกบางส่วน (partial ได้แก่การตัดแค่ส่วนตัว บางครั้งเรียกว่าแบบเหนือปากมดลูก; "supracervical") และการตัดมดลูกแบบถอนรากถอนโคน (radical ได้แก่การตัดทั้งหมดลูก ท่อนำไข่ และรังไข่) การตัดมดลูกจะทำให้ผู้ที่ถูกตัดไม่สามารถมีลูกได้อีก เช่นเดียวกับการตัดรังไข่และท่อทำไข่ รวมถึงยังมีความเสี่ยงจากการผ่าตัดและมีผลข้างเคียงในระยะยาว การผ่าตัดนี้จึงกระทำเฉพาะเมื่อการรักษาด้วยตัวเลือกอื่น ๆ ไม่สามารถรักษาผู้ป่วยได้ หรือเมื่อไม่มีการรักษาตัวเลือกอื่น ๆ แล้ว การตัดมดลูกถือเป็นหัตถการศัลยกรรมทางนรีเวชที่กระทำบ่อยที่สุดในสหรัฐรองจากการผ่าซีสซาเรียน ราวร้อยละ 68 ของการตัดมดลูกกระทำในผู้ป่วยด้วยภาวะอย่างเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่, เลือดออกทางมดลูกผิดปกติ และ เนื้องอกกล้ามเนื้อของมดลูก มีการคาดการณ์ว่าความถี่ในการทำการตัดมดลูกในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการกลุ่มไม่ใช่มะเร็งเนื้อร้าย (non-malignancy) จะลดต่ำลง เป็นผลมาจากการพัฒนาการรักษาทางเลือกที่มีมากขึ้น
ข้อบ่งชี้
อาการหรือข้อบ่งชี้สำหรับการตัดมดลูก เช่น:เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่, อะดีโนไมโยซิส, ประจำเดือนมามากผิดปกติ, เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก, มดลูกปลิ้น, มะเร็งทางนรีเวช หรือ เพื่อป้องกันมะเร็งของระบบสืบพันธุ์สตรี
นอกจากนี้ยังใช้ทำในการแปลงเพศเป็นชายเช่นกัน
ความเสี่ยงและผลข้างเคียง
อันราการเสียชีวิตจากการตัดมดลูกสูงกว่าหลายเท่าในผู้ป่วยที่ตั้งครรภ์อยู่ มีมะเร็ง หรือมีภาวะแทรกซ้อนอื่นอยู่เดิม
ผลในระยะยาว (Long-term effect) ที่ทำให้เสียชีวิตในทุกกรณีนั้นถือว่าต่ำมาก ผู้ที่อายุต่ำกว่า 45 ปี มีอัตราการเสียชีวิตในระยะยาวหลังตัดมดลูกที่สูงมากกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งเข้าใจว่าเป็นผลข้างเคียงของฮอร์โมนส์ ผลดังกล่าวไม่ได้พบได้เฉพาะในผู้ที่ยังไม่หมดประจำเดือน แม้แต่ในผู้ที่หมดประจำเดือนแล้วก็ยังมีรายงานว่ามีการมีชีวิตรอดในระบะยาวต่ำลงหลังการผ่ารังไข่
การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะสามารถพบได้ใน 0.2 กรณีต่อการผ่าตัด 1000 ครั้งในการตัดมดลูกผ่านทางช่องคลอด (vaginal hysterectomy) และอยู่ที่ 1.3 กรณีต่อการผ่าตัด 1,000 ครั้งในการการตัดมดลูกผ่านหน้าท้อง (abdominal hysterectomy) การบาดเจ็บมักพบที่ท่อปัสสาวะส่วนปลาย ใกล้กับเส้นเอ็นอินฟันดิบูโลเพลวิก หรือตรงจุดที่ท่อปัสสาวะลอดใต้เส้นเลือดแดงยูเทอรีน (uterine artery) หลายครั้งเป็นผลจากการหนีบหยุดหลอดเลือดผิดพลาด (blind clamping) และการจัดวางเส้นเอ็น (ligature placement) ซึ่งทำไปเพื่อควบคุมเลือดคั่ง
โดยทั่วไปผู้ป่วยจะพักฟื้นในโรงพยาบาลอยู่ที่ 3 ถึง 5 วันหรือมากกว่าในกรณีการผ่าทางหน้าท้อง และอยู่ที่ 1 และ 2 วัน ในกรณีที่ตัดออกทางช่องคลอด หรือกรณีที่ทำหัตถการโดยมีการส่องกล้องช่วย (laparoscopically assisted) หลังหัตถการ วิทยาลัยสูตินรีเวชศาสตร์อเมริกา (American College of Obstetricians and Gynecologists) แนะนำให้งดการสอดใส่สิ่งใด ๆ เข้าไปในช่องคลอด เช่น ผ้าอนามัยแบบแทมปอน หรือการมีเพศสัมพันธ์สอดใส่ เป็นเวลา 6 สัปดาห์
แหล่งข้อมูลอื่น
- การตัดมดลูก ที่เว็บไซต์ Curlie
- MedlinePlus Encyclopedia Hysterectomy
- Oncolex.org features live footage videos showing radical hysterctomies เก็บถาวร 2017-09-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Hudson's FTM Resource Guide, "FTM Gender Reassignment Surgery
| การจำแนกโรค |
|---|