การริเริ่มเมริดา (สเปน: Iniciativa Mérida; อังกฤษ: Mérida Initiative; เรียกอีกอย่างว่าแผนเม็กซิโกโดยนักวิจารณ์ ในการอ้างอิงถึงแผนโคลอมเบีย) เป็นข้อตกลงความร่วมมือด้านความมั่นคงระหว่างสหรัฐ, รัฐบาลเม็กซิโก และประเทศในอเมริกากลาง โดยมีจุดมุ่งหมายในการต่อต้านการค้ายาเสพติด, การก่ออาชญากรรมข้ามชาติ และการฟอกเงิน ความช่วยเหลือประกอบด้วยการฝึกอบรม, อุปกรณ์ และข่าวกรอง
ในการแสวงหาความร่วมมือกับสหรัฐ เจ้าหน้าที่ชาวเม็กซิโกชี้ให้เห็นว่าการค้ายาเสพติดที่ผิดกฎหมายเป็นปัญหาร่วมกันในความจำเป็นของการแก้ปัญหาร่วมกัน และสังเกตว่าการจัดหาเงินทุนสำหรับผู้ค้ายาเสพติดชาวเม็กซิโกส่วนใหญ่มาจากผู้บริโภคยาเสพติดชาวอเมริกัน เจ้าหน้าที่บังคับใช้กฎหมายสหรัฐคาดการณ์ว่ามีเงินจำนวน 12,000 ถึง 15,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปีไหลจากสหรัฐไปสู่ผู้ค้าขายชาวเม็กซิโก และนั่นเป็นเพียงเงินสดซึ่งไม่รวมเงินที่ส่งโดยการโอนเงินผ่านธนาคาร หน่วยงานรัฐบาลอื่น ๆ รวมทั้งสำนักงานความรับผิดชอบรัฐบาล และศูนย์ข่าวกรองยาเสพติดแห่งชาติ ได้คาดการณ์ว่าประเทศเม็กซิโกมีรายได้จากการขายยาเสพติดเพิ่มขึ้น 23,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปีจากสหรัฐ
เจ้าหน้าที่ของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐทราบว่าอดีตประธานาธิบดีเม็กซิโก เฟลิเป กัลเดรอน มีความเต็มใจที่จะทำงานร่วมกับสหรัฐอย่างเป็นประวัติการณ์ในประเด็นเรื่องความปลอดภัย, อาชญากรรม และยาเสพติด การริเริ่มได้รับการประกาศเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม ค.ศ. 2007 และได้ลงนามในกฎหมายเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ. 2008 ซึ่งในเดือนมีนาคม ค.ศ. 2017 ได้มีการส่งมอบความช่วยเหลือเมริดาจำนวน 1.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐไปยังประเทศเม็กซิโก รวมถึงอากาศยาน 22 ลำ
ภูมิหลัง
เม็กซิโกยังคงเป็นประเทศที่มีการขนส่งและไม่ใช่ประเทศที่ผลิตโคเคน ส่วนการผลิตกัญชาและเมแทมเฟตามีนนั้นเกิดขึ้นในเม็กซิโก โดยได้รับการประเมินไว้ที่ 80 เปอร์เซ็นต์ของเมแทมเฟตามีนตามท้องถนนในสหรัฐ ในขณะที่มีการลักลอบนำเข้ากัญชาปีละ 1,100 เมตริกตันจากประเทศเม็กซิโก
ในปี ค.ศ. 1990 มีเพียงแค่ครึ่งเดียวของโคเคนที่นำเข้ามาในสหรัฐโดยผ่านเม็กซิโก ภายในปี ค.ศ. 2007 ได้มีการเพิ่มขึ้นมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ ตามที่กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐประเมินไว้ แม้ว่าความรุนแรงระหว่างแก๊งค้ายายาเสพติดจะเกิดขึ้นมานานก่อนที่สงครามจะเริ่มขึ้น รัฐบาลก็ได้ใช้กองกำลังตำรวจในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1990 ถึงต้นคริสต์ทศวรรษ 2000 ซึ่งได้ผลเพียงเล็กน้อย ครั้นแล้ว ได้มีการเปลี่ยนแปลงเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ. 2006 เมื่อประธานาธิบดี เฟลิเป กัลเดรอน ที่ได้รับการเลือกมาใหม่ได้ส่งกองกำลังสหพันธรัฐ 6,500 คนไปยังรัฐมิโชอากังเพื่อยุติความรุนแรงของยาเสพติดที่นั่น การกระทำนี้ถือได้ว่าเป็นการตอบโต้สำคัญครั้งแรกที่เกิดขึ้นกับปฏิบัติการของแก๊งค้ายา และผู้คนส่วนใหญ่มองว่าเป็นจุดเริ่มต้นของสงครามระหว่างรัฐบาลกับแก๊งค้ายาเสพติด เมื่อเวลาผ่านไป กัลเดรอนยังคงเพิ่มการศึกต่อต้านยาเสพติดของเขา ซึ่งขณะนี้มีกองกำลังกว่า 25,000 คนที่เกี่ยวข้อง
ในช่วงการบริหารของประธานาธิบดีกัลเดรอน รัฐบาลเม็กซิโกใช้เงินประมาณ 7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในการศึก 18 เดือนเพื่อต่อต้านแก๊งค้ายา ประมาณว่าในปี ค.ศ. 2006 มีผู้เสียชีวิตจากความรุนแรงที่เกี่ยวกับยาเสพติดประมาณ 2,000 คน, ประมาณ 2,300 คนเสียชีวิตในปี ค.ศ. 2007; มากกว่า 3,725 คนเสียชีวิตในปี ค.ศ. 2008 ผู้เสียชีวิตหลายคนเป็นสมาชิกแก๊งที่ถูกสังหารโดยคู่แข่งหรือโดยรัฐบาล อีกทั้งบางคนเสียชีวิตโดยที่ไม่รู้อิโหน่อิเหน่ ส่วนเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารอย่างน้อย 450 คนถูกสังหารตั้งแต่เดือนมกราคม ค.ศ. 2007
แหล่งข้อมูลอื่น
- Official Mexican web site for the Merida Initiative
- Mérida Initiative, U.S. State Department
- Conductive Capacity of The State: An Assessment of Mexican Political Institutions Since the Merida Initiative Official, Texas State University, J.P. Olvera
- Woodrow Wilson Center's Mérida Initiative Portal เก็บถาวร 1 กรกฎาคม 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Comprehensive site that features several resources
- The Mérida Initiative and Citizen Security in Mexico and Central America จาก WOLA
- A Primer on Plan Mexico โดย Laura Carlsen of the Americas Program, Center for International Policy - critique of the Mérida Initiative
- Mexico and the Mérida Initiative—จาก Amnesty International