การุณยฆาต (อังกฤษ: euthanasia) เป็นการยุติชีวิตโดยเจตนาเพื่อให้พ้นจากความเจ็บปวดทรมาน
กฎหมายเกี่ยวกับการุณยฆาตนั้นแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ ในสหราชอาณาจักร คณะกรรมาธิการวิสามัญว่าด้วยจริยธรรมทางการแพทย์ ของสภาขุนนาง นิยามการุณยฆาตไว้ว่า เป็น "การเข้าแทรกแซงโดยไตร่ตรองไว้ก่อน โดยมีเจตนาอย่างชัดแจ้งเป็นการยุติชีวิตชีวิตหนึ่ง เพื่อระงับความทรมานที่ไม่อาจเยียวยาได้" ในเนเธอร์แลนด์และเบลเยียม การุณยฆาตเป็นที่เข้าใจว่าหมายถึง "การที่แพทย์ยุติชีวิต[ของผู้ป่วย]ตามคำร้องขอของผู้ป่วย" แต่ในกฎหมายเองไม่ปรากฏการใช้คำว่า "การุณยฆาต" หากแต่รับแนวคิดเรื่องนี้ไว้ภายใต้นิยามอย่างกว้าง ๆ ว่า หมายถึง "การสงเคราะห์ให้ฆ่าตัวตาย และการยุติชีวิตตามคำร้องขอ"
การุณยฆาตแบ่งออกเป็นหลายประเภท คือ โดยสมัครใจ (voluntary), โดยไม่สมัครใจ (non-voluntary), และโดยขัดกับความประสงค์ (involuntary)
- การุณยฆาตโดยสมัครใจ เป็นการกระทำที่ถูกกฎหมายในบางประเทศ
- การุณยฆาตโดยไม่สมัครใจ (เช่น กรณีที่ไม่สามารถแสวงหาความยินยอมของผู้ป่วยได้) เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายในทุกประเทศ
- การุณยฆาตโดยขัดกับความประสงค์ (เช่น ไม่สอบถามความยินยอมหรือโดยขัดกับความต้องการของผู้ป่วย) เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายในทุกประเทศ และมักถือว่าเป็นการฆ่า
นับแต่ ค.ศ. 2006 การุณยฆาตเป็นหัวเรื่องทางชีวจริยธรรมที่ได้รับการวิจัยถี่ที่สุด และในบางประเทศ การุณยฆาตก่อให้เกิดการโต้แย้งสาธารณะอย่างแบ่งฝักฝ่ายในประเด็นทางศีลธรรม จริยธรรม และกฎหมาย หลาย ๆ ประเทศอนุญาตให้กระทำการุณยฆาตเชิงรับ (passive euthanasia) เช่น ตัดการรักษา ได้ในบางพฤติการณ์ ส่วนการุณยฆาตเชิงรุก (active euthanasia) เช่น เร่งความตาย เป็นการกระทำที่ถูกกฎหมายหรือยอมรับให้ถูกกฎหมายในไม่กี่ประเทศ ในจำนวนนี้ได้แก่ เบลเยียม แคนาดา และสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งกำหนดเงื่อนไขโดยเจาะจงและกำหนดให้ต้องได้รับอนุญาตจากผู้เชี่ยวชาญ นอกจากนี้ ในบางประเทศ เช่น ไนจีเรีย ซาอุดีอาระเบีย และปากีสถาน แทบไม่มีผู้สนับสนุนการุณยฆาตเชิงรุก