ความผิดปกติที่เกิดหลังความเครียดที่สะเทือนใจ

ภาวะความเครียดผิดปกติหลังเหตุสะเทือนใจ (อังกฤษ: post-traumatic stress disorder) มีชื่อย่ออย่างเป็นสากลว่า PTSD เป็นภาวะความเครียดที่ก่อให้เกิดอาการดังกล่าว อาการมักเป็นหลังจากเจอสถานการณ์ที่สะเทือนใจ ซึ่งมีความคล้ายกับแต่แตกต่างกันเพราะ Acute stress reaction ที่จะเกิดอาการขึ้นทันทีที่เจอเหตุการณ์นั้น ๆ

สาเหตุ

ได้พบเจอกับเรื่องราวหรือสถานการณ์ที่สะเทือนใจมาก ๆ ซึ่งมักเป็นแบบเรื้อรัง และมักเป็นสถานการณ์พวกหายนะต่าง ๆ ได้แก่

1. Natural disaster ภัยธรรมชาติ เช่น สึนามิ ภูเขาไฟระเบิด
2. Technological disaster ภัยที่เกิดจากความก้าวหน้าของมนุษย์ เช่น ระเบิดปรมาณู สารกัมมันตภาพรังสีรั่วไหล
3. Man made disaster เช่น ก่อการร้าย ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ น่าสังเกตว่าสถานการณ์นี้ส่งผลให้เกิด PTSD ถึง 70% แสดงให้เห็นว่าสิ่งใดก็ตามที่มีผลด้านจิตใจเข้ามาเกี่ยวข้องจะยิ่งทำให้เกิด PTSD ง่ายขึ้น

เหตุการณ์ดังกล่าวเป็นทั้งภาวะ Threatening (คุกคามต่อผู้ป่วยโดยตรง) หรือ Depressivness (ไม่ได้โดนกับตัวเอง แต่โดนกับคนที่ตนเองรัก)

อาการ

อาการทั่ว ๆ ไป ได้แก่ กลัว สิ้นหวัง หวาดผวา รู้สึกผิด ละอายใจ โกรธ ไม่มีใครหรืออะไรช่วยได้เลย

อาการสำคัญ

1. เกิดภาพเหตุการณ์นั้น ๆ ซ้ำแล้วซ้ำอีก นึกถึงแล้วนึกถึงอีก
2. มักจะพยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่เชื่อมโยงกับสถานการณ์ดังกล่าว เช่น คนที่ขับรถชนคนตาย แล้วไม่กล้าขับรถอีกเลย ดูหนังหรือเห็นอะไรเกี่ยวกับรถก็ไม่ได้
3. อาการทางจิตใจ ได้แก่ ตื่นตัว สะดุ้ง ตกใจ ไม่มีสมาธิ เครียดง่ายกับเรื่องธรรมดา

ทั้งนี้ทั้งนั้นสิ่งสำคัญอาการดังกล่าวต้องเป็นต่อเนื่องกันนานกว่า 1 เดือน

แนวทางการรักษา

แนวทางการรักษาโดยการใช้ยา

1. ใช้ยาแก้ซึมเศร้า เช่น ฟลูอ็อกเซทีน, พาโรเซทีน
2. ใช้ยาพวก Adrenergic block agents
3. ใช้ยาพวก Antianxiety เช่น Diazepham

แนวทางการรักษาโดยวิธีอื่น ๆ

1. Hypnosis สะกดจิต
2. Psychotherapy จิตบำบัด
3. Anxiety management programme
4. Group therapy ให้ผู้ป่วยมาคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้ป่วยอื่นที่เป็นเหมือนกัน

• Maxmen, J. S.; Ward, N. G. (2002). Psychotropic drugs: fast facts (third ed.). New York: W. W. Norton. pp. 347–349. ISBN 0-393-70301-0.
• https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/PTSD