คันนูชิ (ญี่ปุ่น: 神主; โรมาจิ: kannushi; แปลว่า ผู้นำพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์) หรือ ชินโชกุ (ญี่ปุ่น: 神職; โรมาจิ: shinshoku; แปลว่า ผู้รับใช้เทพเจ้า) คือผู้รับผิดชอบและดูแลรักษาศาลเจ้าชินโต (神社) เป็นผู้นำการปฏิบัติบูชาเทพเจ้า หรือที่เรียกว่า คามิ (神) นอกจากนี้ยังมีนักบวชหญิงเรียกว่า มิโกะ (巫女) ทำหน้าที่รับใช้เทพเจ้าและคอยช่วยเหลือคันนูชิในศาลเจ้าเช่นกัน
ประวัติ
เดิมคันนูชิทำหน้าที่เป็นสื่อกลางระหว่างคามิกับมนุษย์ แล้วถ่ายทอดเจตจำนงของเทพเจ้าสู่มนุษย์ทั่วไป คันนูชิจึงมีสถานะเป็นบุคคลศักดิ์สิทธิ์ ด้วยสามารถประกอบพิธีกรรมให้บริสุทธิ์ได้ตามความเชื่อ และมีความหมายเทียบเท่ากับคำว่า ชินโชกุ ซึ่งแปลว่าชายผู้ทำงานและประกอบพิธีในศาลเจ้า
ในอดีตมีความทับซ้อนกันระหว่างการเมืองกับศาสนา ผู้นำตระกูลจึงทำหน้าที่เป็นผู้นำศาสนาของกลุ่มตระกูลตนเองได้ หรืออาจจะตั้งใครสักคนมาเป็นแทนก็ได้ ใน โคจิกิ (ค.ศ. 680) และ นิฮงโชกิ (ค.ศ. 720) ซึ่งเป็นเอกสารสำคัญของชินโต ระบุว่าได้แยกออกมาเป็นคันนูชิมาทำหน้าที่บูชาเทพเจ้าโดยเฉพาะจักรพรรดินีจิงงู และจักรพรรดิซูจิง เคยทำหน้าที่เป็นคันนูชิด้วย
ลักษณะ
ผู้ที่จะเป็นคันนูชิต้องเข้าศึกษามหาวิทยาลัยที่ได้รับการรับรองคุณสมบัติจากสมาคมศาลเจ้าชินโต (神社本庁) เสียก่อน มีมหาวิทยาลัยที่เปิดสอน ได้แก่ มหาวิทยาลัยโคกูงากูอิงในโตเกียว หรือมหาวิทยาลัยโคงักกังในเมืองอิเซะ หากไม่ศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยก็ต้องสอบให้ผ่านคุณสมบัติจึงได้รับการรับรองจากสมาคม คันนูชิมีหลายระดับ ได้แก่ โอคันนูชิ (大神主) โซคันนูชิ (総神主) และ กงคันนูชิ (権神主) อยู่ร่วมศาลเจ้าเดียวกัน สตรีสามารถเป็นคันนูชิได้ และภรรยาม่ายของคันนูชิก็สามารถสืบทอดตำแหน่งของสามีในศาลเจ้าได้เช่นกัน โดยคันนูชิจะมีมิโกะคอยสนับสนุนในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาต่าง ๆ ซึ่งมิโกะส่วนใหญ่ล้วนมีความเกี่ยวข้องกับศาล เช่น เป็นลูกสาวหรือเป็นญาติกับคันนูชิเอง
คันนูชิสามารถสมรสได้ ส่วนใหญ่แล้วลูก ๆ ของพวกเขาก็จะสืบตำแหน่งต่อจากบิดา แม้ตามกฎหมายจะไม่ได้บังคับเรื่องให้ผู้สืบสันดานสืบทอดตำแหน่งแล้ว แต่ศาลเจ้าหลายแห่งยังคงปฏิบัติตามธรรมเนียมนี้ต่อไป
การแต่งกายและอุปกรณ์
คันนูชิมีเครื่องแต่งกาย เช่น ชุดโจเอะ เอโบชิ และคาริงินุ โดยชั้นของคันนูชิจะแบ่งตามสีของกางเกงฮากามะ แบ่งเป็น ชั้นพิเศษสวมสีขาวลาย ชั้นที่หนึ่งสีม่วงลายเข้ม ชั้นที่สองบนสีม่วงลายจาง ชั้นที่สองสีม่วง และชั้นที่สามสีเขียวอมฟ้า อย่างไรก็ตามชุดเหล่านี้ไม่ได้มีนัยสำคัญด้านพิธีกรรมทางศาสนาแต่อย่างใด หากแต่เป็นชุดที่เคยใช้ในราชสำนักมาก่อน อันสื่อให้เห็นถึงความใกล้ชิดกันระหว่างจักรพรรดิกับลัทธิบูชาเทพเจ้า ส่วนอุปกรณ์อื่น ๆ ที่คันนูชิใช้ในพิธีกรรมทางศาสนา ได้แก่ ชากุ (หรือฮู่) และ โอนูซะ ไม้กระบองศักดิ์สิทธิ์ที่ประดับด้วยริ้วกระดาษที่เรียกว่า ชิเดะ
คันนูชิสวมชุดโจเอะเดินนำมิโกะอีกสองคน
คันนูชิถือชากุเดินนำเจ้าบ่าวเจ้าสาวในพิธีแต่งงาน
คันนูชิถือโอนูซะในพิธีเปิดศาลเจ้าซานมารีโน ประเทศซานมารีโน
คันนูชิและมิโกะที่ศาลเจ้าอามาโนอิวาโตะ
ดูเพิ่ม
แหล่งข้อมูลอื่น
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: คันนูชิ |
- Kannushi, Encyclopedia of Shinto