บ่อน้ำร้อน หรือ พุน้ำร้อน (อังกฤษ: hot spring) เป็นสถานที่ที่มีน้ำร้อนจากใต้ดินเป็นน้ำที่พุ่งขึ้นมาผ่านตามช่องเปิดใต้พื้นดินที่มีโครงสร้างหลายลักษณะต่างกัน น้ำพุร้อนนั้นจะมีอุณหภูมิสูงกว่าน้ำที่ไม่มีการพุ่งขึ้นมา แต่ไหลมาขังอยู่ในแอ่งพื้นโลกเรียกว่า “บ่อน้ำร้อน”
บ่อน้ำร้อน\บ่อน้ำพุร้อน\และน้ำพุร้อนในประเทศไทย
ในประเทศไทยมีอยู่หลายแห่งด้วยกัน เช่น
ภาคเหนือ
- น้ำพุร้อนดอยสะเก็ด ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่
- น้ำพุร้อนท่าปาบ้านทรายขาว (อุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดัง) อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- น้ำพุร้อนเทพพนม (อุทยานแห่งชาติออบหลวง) อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่
- น้ำพุร้อนป่าตึง หรือ น้ำพุร้อนห้วยหินฝน อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย
- น้ำพุร้อนโป่งกว๋าว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่
- น้ำพุร้อนโป่งเดือดป่าแป๋ ตำบลป่าแป๋ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ - เป็นน้ำพุร้อนชนิด ไกเซอร์ (Geyser) ซึ่งน้ำร้อนจะพุ่งขึ้นมาจากชั้นหินอัคนี
- น้ำพุร้อนโป่งอ่าง บ้านโป่งอ่าง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
- น้ำพุร้อนฝาง (อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก) อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ - เป็นน้ำพุร้อนแบบไกเซอร์ มีความสูงประมาณ 30 เมตร
- น้ำพุร้อนแม่อุมลอง (อุทยานแห่งชาติสาละวิน) ขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- น้ำพุร้อนสันกำแพง อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่ - เป็นน้ำพุร้อนชนิด ไกเซอร์ (Geyser) ซึ่งน้ำร้อนจะพุ่งขึ้นมาจากชั้นหินอัคนี
- น้ำพุร้อนสบโป่ง-แม่ขะจาน ตำบลแม่เจดีย์ใหม่ อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย
- บ่อน้ำพุร้อนไทรงาม ตำบลแม่นาเติง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำพุร้อนธรรมชาติ 3 บ่อ ตำบลแม่เจดีย์ใหม่ ถนนสายเชียงราย-เชียงใหม่ หลักกิโลเมตรที่ 64-65 อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย
- บ่อน้ำพุร้อนผาบ่อง ตำบลผาบ่อง อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำพุร้อนภูโคลน ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำร้อนเกาะคา หรือ โป่งน้ำร้อนเกาะคา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง
- บ่อน้ำร้อนแจ้ซ้อน (อุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน) จังหวัดลำปาง - ไหลรวมกับธารน้ำเย็นทำให้เกิดเป็นน้ำอุ่น
- บ่อน้ำร้อนซับอุ่น อุทยานแห่งชาติภูซาง อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา
- บ่อน้ำร้อนท่าโต๋ (อุทยานแห่งชาติขุนขาน) อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่
- บ่อน้ำร้อนทิพย์ (อุทยานแห่งชาติแม่ยวมฝั่งซ้าย(รอเตรียมการจัดตั้ง)) อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำร้อนผาเสริฐ ตำบลดอยฮาง อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย
- บ่อน้ำร้อนแม่จอก (อุทยานแห่งชาติเวียงโกศัย) อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่
- บ่อน้ำร้อนเมืองแปง ตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำร้อนห้วยหมากเลี่ยม (อุทยานแห่งชาติลำน้ำกก(รอเตรียมการจัดตั้ง)) อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย
- บ่อน้ำร้อนหนองแห้ง ตำบลเมืองปอน อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน
- บ่อน้ำร้อนห้วยทรายขาว ตำบลทรายขาว อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย
ภาคตะวันตก
- น้ำพุร้อนไทยประจัน อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี
- น้ำพุร้อนแม่ภาษา ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก
- น้ำพุร้อนหนองหญ้าปล้อง ตำบลยางน้ำกลัดเหนือ อำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี
- บ่อน้ำพุร้อนโป่งกระทิง (อุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน) อำเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี
- บ่อน้ำร้อนธารน้ำบ่อคลึง ตำบลสวนผึ้ง อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี - ไหลรวมกับธารน้ำเย็นทำให้เกิดเป็นน้ำอุ่น
- บ่อน้ำร้อนพาเจริญ (อุทยานแห่งชาติน้ำตกพาเจริญ) อำเภอพบพระ จังหวัดตาก
- บ่อน้ำร้อนวัดวังขนายทายิการาม ตำบลวังขนาย อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี
- บ่อน้ำร้อนห้วยน้ำนัก อำเภอพบพระ จังหวัดตาก
- บ่อนำร้อนหินตาด ตำบลหินดาด อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี
ภาคกลาง
- น้ำพุร้อนน้ำแร่บ้านครู ตำบลพุขาม อำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์
- น้ำพุร้อนบ้านสมอทอง ตำบลทองหลาง อำเภอห้วยคต จังหวัดอุทัยธานี
- บ่อน้ำพุร้อนพระร่วง(บึงสาป) ตำบลลานดอกไม้ อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร
ภาคใต้
- น้ำพุร้อน (อุทยานแห่งชาติแก่งกรุง) อำเภอวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี
- น้ำพุร้อนน้ำตกคลองท่อม บ้านบางคราม-บ้านบางเตียว อำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ - ไหลรวมกับธารน้ำเย็นทำให้เกิดเป็นน้ำอุ่น
- น้ำพุร้อนณัฐฐาวารี หมู่บ้านบางผึ้ง ตำบลโคกยาง อำเภอเหนือคลอง จังหวัดกระบี่
- บ่อน้ำพุร้อนถ้ำเขาพลู ตำบลสวนแตง อำเภอละแม จังหวัดชุมพร
- บ่อน้ำพุร้อนบ้านบ่อดาล ตำบลท้ายช้าง อำเภอเมืองพังงา จังหวัดพังงา
- บ่อน้ำร้อนกันตัง (วนอุทยานน้ำพุร้อนควนแคง) อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง
- บ่อน้ำร้อนเขาชัยสน ตำบลเขาชัยสน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง
- บ่อน้ำร้อนถ้ำตลอด บ้านถ้ำตลอด ตำบลเขาแดง อำเภอสะบ้าย้อย จังหวัดสงขลา
- บ่อน้ำร้อนท่าสะท้อน หรือ บ่อน้ำพุร้อนรัตนโกสัย ตำบลท่าสะท้อน อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี
- บ่อน้ำร้อนนากอ ตำบลอัยเยอร์เวง อำเภอเบตง จังหวัดยะลา
- บ่อน้ำร้อนบ้านพรรั้ง อำเภอเมือง จังหวัดระนอง
- บ่อน้ำร้อนเบตง อำเภอเบตง จังหวัดยะลา
- บ่อน้ำร้อนสวนรักษะวาริน (สวนสาธารณะรักษะวาริน) อำเภอเมืองระนอง จังหวัดระนอง
- บ่อน้ำร้อนหาดยาย (อุทยานแห่งชาติลำน้ำกระบุรี) อำเภอเมืองระนอง จังหวัดระนอง
- บ่อน้ำร้อนทุ่งนุ้ย อำเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล
บ่อน้ำร้อน\บ่อน้ำพุร้อน\และน้ำพุร้อนในต่างประเทศ
บ่อน้ำร้อนในประเทศคอสตาริกา
- Rincón de la Vieja รินคอน เดอ ลา เวียร์ย่า
บ่อน้ำร้อนในประเทศแคนาดา
- น้ำพุร้อนเรเดียม อุทยานแห่งชาติคูเทเน รัฐบริติชโคลัมเบีย
บ่อน้ำร้อนในประเทศจีน
- Huanglong หวงโหลง (Yellow Dragon Mountain)
บ่อน้ำร้อนในประเทศชิลี
- El Tatio เอล ตาตีโอ
บ่อน้ำร้อนในประเทศตุรกี
- Pamukkale ปามุกกาเล
บ่อน้ำร้อนในประเทศนิวซีแลนด์
- Rotorua โรโตรัว - ตั้งอยู่บนชายฝั่งของทะเลสาบโรโตรัว
บ่อน้ำร้อนในประเทศรัสเซีย
- Valley of Geysers
บ่อน้ำร้อนในประเทศสหรัฐอเมริกา
- Fly Geysers น้ำพุร้อนบิน รัฐเนวาดา
บ่อน้ำร้อนในประเทศอินเดีย
บ่อน้ำร้อนในประเทศเอธิโอเปีย
- Dallol ดาลลอล
บ่อน้ำร้อนในประเทศไอซ์แลนด์
- Blue Lagoon บลูลากูน
- Geysers of Haukadalur
- Strokkur
บ่อน้ำร้อนในประเทศญี่ปุ่น
บ่อน้ำร้อนในภาษาญี่ปุ่นเรียก อนเซ็น(ออนเซ็น) (温泉) มักเกิดจากความร้อนใต้ดิน และใช้อาบน้ำ โดยเฉพาะการอาบน้ำสาธารณะ เช่น
- เกโระอนเซน จังหวัดกิฟุ
- โกระอนเซ็น จังหวัดคานางาวะ
- คะวะงุชิโคอนเซ็น จังหวัดยามานาชิ
- คาวะยูอนเซ็น จังหวัดฮกไกโด
- คินุงะวะอนเซ็น จังหวัดโทะจิงิ
- คุซัสสึอนเซ็น จังหวัดกุมมะ
- ชิบุอนเซ็น จังหวัดนางาโนะ
- เซ็งโงะกุฮะระอนเซ็น จังหวัดคานางาวะ
- โดโงะอนเซ็น จังหวัดโอกายามะ
- โทยะโกอนเซ็น จังหวัดฮกไกโด
- โนะโบะริเบะสึอนเซ็น จังหวัดฮกไกโด
- เบ็ปปุอนเซ็น จังหวัดโออิตะ
- ยุดะนะคะอนเซ็น จังหวัดนางาโนะ
- ยุฟุอินอนเซ็น จังหวัดโออิตะ
- อะกิอุอนเซ็น จังหวัดมิยางิ
- อะริมะอนเซ็น จังหวัดเฮียวโงะ
- อิบุซึกิออนเซน จังหวัดคาโงชิมะ
- ฮะโกเนะโควะคิเอนยูเนซัน จังหวัดคานางาวะ
- ฮะโกะเนะยุโมะโตะอนเซ็น จังหวัดคานางาวะ
- ฮิดะทะกะยะมะอนเซ็น จังหวัดกิฟุ
- Marjorie Gersh-Young (2007). Hot Springs and Hot Pools of the Southwest: Jayson Loam's Original Guide. Aqua Thermal Access. ISBN 1-890880-07-8.
- Marjorie Gersh-Young (2008). Hot Springs & Hot Pools Of The Northwest. Aqua Thermal Access. ISBN 1-890880-08-6