ศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว (อังกฤษ: Martial arts) คือ ศาสตร์แขนงหนึ่งที่เน้นการเรียนและฝึกฝนด้านการต่อสู้และการป้องกันตัว ในปัจจุบันได้มีการศึกษากันอย่างแพร่หลาย ทั้งในเชิงด้านการกีฬา เพื่อฝึกฝนร่างกายให้สุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง หรือแม้กระทั่งฝึกฝนจิตใจ ภาพยนตร์หลายหลายเรื่องได้มีการนำศิลปะป้องกันตัวไปใช้ เช่น องค์บาก ที่นำมวยไทยมาใช้เป็นโครงเรื่องหลัก หรือภาพยนตร์จากฮอลลีวูด โดยมีนักแสดงเช่น เฉินหลง บรูซ ลี เจ็ท ลี
ศิลปะป้องกันตัวอาจเป็นกลุ่มได้ตามลักษณะการต่อสู้ เช่น
- การฟาด เช่น มวย กังฟู
- การเตะ เช่น มวยไทย เทควันโด้
- การเหวี่ยงทุ่ม เช่น ยูโด มวยปล้ำ ไอคิโด้ ฮับกิโด
- การใช้อาวุธ เช่น เคนโด้ กระบี่กระบอง การฟันดาบ อิไอโด
- การล็อก เช่น ยูยิสสู
ศิลปะการต่อสู้ปัจจุบันมักถูกแบ่งเป็นสองประเภท
- ศิลปะการต่อสู้แบบกีฬา นอกจากจะถูกสอนเพื่อการต่อสู้และป้องกันตัวมักถูกลดความรุนแรงลง และปรับปรุงเป็นกีฬา มีกติกาเพื่อใช้ในการแข่งขัน เช่น คาราเต้ มวย เทควันโด้ เคนโด้ กังฟู โววีนัม
- ศิลปะการต่อสู้ที่ยึดตามแบบแผนเดิม ถูกสอนโดยยึดถือแบบแผนเดิมจากอดีต ไม่มีการแข่งขัน จะถูกสอนเพื่อการต่อสู้และป้องกันตัวเท่านั้น เช่น มวยไทยโบราณ ไอคิโด้ นินจุตสุ
ศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวของไทย
การสงครามในสมัยก่อนนั้นเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของศิลปะการต่อสู้ของประเทศไทย บรรพบุรุษไทยแต่โบราณจำเป็นต้องปกป้องบ้านเมืองจากชาติอื่น ๆ ที่มารุกราน ศิลปะการต่อสู้ของไทยที่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายคือ
- มวยไทย
- กระบี่กระบอง
การเรียนศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวในสมัยก่อนนั้นนิยมเรียนกันตามสำนักต่าง ๆ ซึ่งนิยมสอนการต่อสู้หลายแขนงเช่น มวยไทย, การใช้มีดสั้น, และ กระบี่กระบอง สำนักที่สอนศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวยังแบ่งได้อีกเป็นสองแขนงคือ สำนักหลวงและสำนักราษฐ์
