โยคีจากรัฐราชสถาน(ศตวรรษ 17และ 18); พระปารวตีศิลปะทมิฬนาฑู (ศตวรรษ 9); ไนราตมยา ศักติของเหวัชระ (ศตวรรษ 16)
โยคินี (สันสกฤต: योगिनी) หมายถึง นักพรตหญิงผู้ปฏิบัติโยคะ (ชายเรียกว่าโยคี)
ประวัติ
นักพรตหญิงปรากฏในศาสนาฮินดูหรือวัชรยานและศาสนาเชน โดยปฏิบัติโยคะเช่นเดียวบุรุษ (โยคี) และเริ่มต้นในอายธรรมอินเดียโบราณ
เทวรูปในเจาสฐโยคินีมนเทียร รัฐโอฑิศา.
| |||||||
| |||||||
โยคินีในลัทธิศักติและตันตระ
โบสถ์พราหมณ์อุทิศแก่หกสิบสี่โยคินีในนิกายศักติและตันตระ
มีโบสถ์พราหมณ์หลายแห่งในอินเดียที่อุทิศแก่เทวีหกสิบสี่โยคินีในคติฮินดู ที่มีชื่อเสียงคือเจาสฐโยคินีมนเทียร (ฮินดี: चौसठ योगिनी मंदिर) รัฐโอฑิศา ซึ่งปรากฏสมบูรณ์ที่สุดปรากฏมีรายนามดังนี้
- เทวีพหุรูปา
- พระนางตารา
- พระแม่นารัมทา
- พระแม่ยมนา
- เทพีศานติ
- พระนางวารุณี
- กษมันศวรี
- พระศจี
- พระแม่วาราหี
- เทวีรันวิราห์
- เทพีวรารามุขี
- พระแม่ไวษณวี
- กาลราตรี
- เทพีวิทยรูปา
- จันฑิกา
- เทพีเวตาลี
- พระแม่ฉินนมัสตา
- เทพีวริสภาหนา
- เทพีชวลากามินี
- เทพีคฑาวราห์
- เทพีกราลี
- พระสุรัสวดี
- เทพีพิรูปา
- เทวี กาเวรี
- เทพีวลามุขะ
- นรสิมหิ
- เทพีพิราชา
- เทพีวิกันตา
- พระลักษมี
- พระแม่เกามารี
- มหามายา
- เทพีรติ
- เทพีการการี
- เทพีสารปาทยา
- เทพียักษิณี
- พระแม่วินายกี
- เทพีวิทยาบาลินี
- เทพีวิระกุมารี
- พระแม่มาเหศวรี
- อัมพิกาเทพี
- เทพีกามิยานี
- เทพีคันธบารี
- เทพีสตุตี
- กาลี
- พระอุมาเทพี
- นารายณี
- เทพีสุมุทรา
- พระแม่พรหมาณี
- เทพีชวลามุขี
- เทพีอาคเนยี
- พระอทิติ
- เทพีจันทรกัณฑี
- เทพีวารุเพลา
- พระแม่จามุณฑา
- มุรตี
- แม่พระคงคา
- พระแม่ธูมาวดี
- พระนางคานธารี
- เทพีสวรามังคละ
- เทพีอจิตา
- สุริยบุตรี
- วายุวีณาเทพี
- เทวีอโกรธา
- ภัทรกาลี
โยคินีในคติพุทธศาสนาวัชรยานและทิเบต
ฑากิณีในศาสนาพุทธแบบทิเบตที่สำคัญมีแปดองค์โดยเป็นเทวีบริวารของเหวัชระและมีหน้าที่รักษาทิศทั้งแปดด้วย
| นาม | ทิศทางที่รักษา | เทพอาวุธ |
|---|---|---|
| นางเคารี (อังกฤษ: Gauri) ผิวสีดำ | ประจำ ทิศตะวันออก | ทรงกปาละในหัตถ์ขวาและปลาในหัตถ์ซ้าย |
| นางเฉารี (อังกฤษ: Chauri) ผิวสีทองแดง | ประจำ ทิศใต้ | ทรงฑมรุในหัตถ์ขวาและในหมูป่าหัตถ์ซ้าย |
| นางเวตาลี (อังกฤษ: Vetali) ผิวสีแดงส้ม | ประจำ ทิศตะวันตก | ทรงเต่าในหัตถ์ขวาและกปาละในหัตถ์ซ้าย |
| นางฆษมารี (อังกฤษ: Ghasmari) ผิวสีเขียว | ประจำ ทิศเหนือ | ทรงงูในหัตถ์ขวาและกปาละในหัตถ์ซ้าย |
| นางปุกกาสี (อังกฤษ: Pukkasi) ผิวสีน้ำเงิน | ประจำ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ | ทรงสิงโตในหัตถ์ขวาและขวานในหัตถ์ซ้าย |
| นางชาพารี (อังกฤษ: Shabari) ผิวสีขาวขุ่น | ประจำ ทิศตะวันออกเฉียงใต้ | และถือพัดในมือซ้ายทรงนักพรตในหัตถ์ขวาและวาลวีชนีในหัตถ์ซ้าย |
| นางฉนฑลี (อังกฤษ: Chandali) ผิวสีเทา | ประจำ ทิศตะวันตกเฉียงใต้ | ทรงจักรในหัตถ์ขวาและในคันไถในหัตถ์ซ้าย |
| นางโทมพี (อังกฤษ: Dombi) ผิวสีเหลืองทอง | ประจำ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ | ทรงวัชระในหัตถ์ขวาและในปลาในหัตถ์ซ้าย |
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: โยคินี |