กลัยโอบลาสโตมา

กลัยโอบลาสโตมา (Glioblastoma)
ชื่ออื่น	Glioblastoma multiforme, grade IV astrocytoma
ภาพสแกนเอ็มอาร์ไอสมองตัดแนวหน้าหลัง แสดงให้เห็นก้อนกลัยโอบลาสโตมาในผู้ป่วยชายอายุ 15 ปี คนหนึ่ง
สาขาวิชา	ประสาทมะเร็งวิทยา, ประสาทศัลยศาสตร์
อาการ	ปวดศีรษะ, บุคลิกเปลี่ยนแปลง, คลื่นไส้, อาการคล้ายโรคหลอดเลือดสมอง
การตั้งต้น	อายุประมาณ 64 ปี
สาเหตุ	มักไม่ทราบสาเหตุชัดเจน
ปัจจัยเสี่ยง	โรคพันธุกรรม (นิวโรไฟโบรมาโตซิส, กลุ่มอาการลี-ฟรอเมอไน), เคยได้รับการรักษาด้วยรังสี
วิธีวินิจฉัย	ซีทีสแกน, เอ็มอาร์ไอ, การตัดชิ้นเนื้อ
การป้องกัน	ไม่ทราบ
การรักษา	ผ่าตัด, เคมีบำบัด, รักษาด้วยรังสี
ยา	ทีโมโซโลไมด์, คอร์ติโคสเตียรอยด์
พยากรณ์โรค	อายุคาดเฉลี่ยประมาณ 14 เดือน กรณีได้รับการรักษา, อัตรารอดชีวิต 5 ปีเท่ากับ 7%
ความชุก	3 ต่อ 100,000 ประชากร ต่อปี

กลัยโอบลาสโตมา (อังกฤษ: glioblastoma) หรือ กลัยโอบลาสโตมา มัลติฟอร์เม (อังกฤษ: glioblastoma multiforme, GBM) เป็นมะเร็งของสมองชนิดหนึ่งที่ถือได้ว่าเป็นมะเร็งชนิดที่ร้ายแรงที่สุดที่เกิดในสมอง อาการแรกเริ่มมักเป็นอาการแบบไม่จำเพาะ เช่น ปวดศีรษะ บุคลิกเปลี่ยนแปลง คลื่นไส้ หรืออาการคล้ายคลึงกับโรคหลอดเลือดสมอง ผู้ป่วยมักมีอาการทรุดลงอย่างรวดเร็ว อาจถึงระดับที่ไม่รู้สึกตัวได้

สาเหตุของโรคยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด มีปัจจัยเสี่ยงที่ได้รับการยืนยันอยู่จำนวนหนึ่ง เช่น โรคทางพันธุกรรมอย่างโรคท้าวแสนปม กลุ่มอาการลี-ฟรอเมอนี และการเคยได้รับการรักษาด้วยการฉายแสง แต่ผู้ป่วยที่สัมพันธ์กับปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ก็ยังเป็นเพียงส่วนน้อย โรคนี้พบเป็นร้อยละ 15 ของเนื้องอกในสมองทั้งหมด อาจตั้งต้นจากเซลล์สมองปกติ หรือเปลี่ยนแปลงมาจากแอสโตรซัยโตมาเกรดต่ำก็ได้ การวินิจฉัยโดยส่วนใหญ่ทำได้โดยการรวบรวมข้อมูลจากการทำซีทีสแกน เอ็มอาร์ไอ และการตัดชิ้นเนื้อตรวจ

โรคนี้ยังไม่พบวิธีป้องกัน การรักษาส่วนใหญ่ทำได้โดยใช้ยาเคมีบำบัดและการฉายรังสีเพื่อลดขนาดก้อนแล้วจึงผ่าตัด โดยมักใช้ทีโมโซโลไมด์เป็นยาตัวหนึ่งในชุดยาเคมีบำบัด อาจสามารถลดขนาดของก้อนและลดอาการบวมของเนื้อสมองรอบก้อนได้ด้วยยาสเตียรอยด์ขนาดสูง การผ่าตัดเอาเนื้องอกและเนื้อเยื่อบริเวณรอบๆ ออกเป็นวงกว้างจะสัมพันธ์กับการมีรอดชีวิตที่ยาวนานขึ้น

แม้จะได้รับการรักษาอย่างเต็มที่ที่สุดแล้วมะเร็งชนิดนี้ก็มักจะกลับมาเป็นได้อีก ระยะเวลารอดชีวิตหลังวินิจฉัยโดยส่วนใหญ่จะอยู่ที่ประมาณ 12-15 เดือน โดยมีผู้ป่วยเพียงส่วนน้อย (น้อยกว่า 3-7%) ที่มีชีวิตอยู่ได้นานกว่า 5 ปี หากไม่ได้รับการรักษาผู้ป่วยมักจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 3 เดือน ถือเป็นมะเร็งที่พบในเนื้อสมองได้บ่อยที่สุด และเป็นเนื้องอกสมองที่พบได้บ่อยเป็นอันดับสองรองลงมาจากเนื้องอกของเยื่อหุ้มสมองหรือเมนินจิโอมา ในแต่ละปีจะพบผู้ป่วยโรคนี้ด้วยสัดส่วน 3 ใน 100,000 คน ส่วนใหญ่มักพบที่อายุ 64 ปีขึ้นไป และพบในเพศชายบ่อยกว่าเพศหญิง ปัจจุบันกำลังมีการศึกษาวิจัยว่าจะสามารถใช้การบำบัดด้วยวิทยาภูมิคุ้มกันในการรักษาโรคนี้ได้หรือไม่

การรักษา

การรักษาด้วยการฉายรังสี

หลังจากการผ่าตัดแล้วผู้ป่วยส่วนใหญ่จะได้รับการรักษาด้วยวิธีฉายรังสีร่วมไปกับการให้ยา temozolomide

แหล่งข้อมูลอื่น

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: กลัยโอบลาสโตมา

• Information about Glioblastoma Multiforme (GBM) from the American Brain Tumor Association
• AFIP Course Syllabus – Astrocytoma WHO Grading Lecture Handout