ปัญจภูต

ประติมากรรมคณะเทพปัญจภูตในคติต่างๆ

พระแม่ธรณีบีบมวยผม (ดิน) จากพระพุทธศาสนาเถรวาท ณ อุทกทาน. พระแม่โพสพ (ข้าว-ธาตุทอง)จากความเชื่อท้องถิ่นของไทย พระเพลิงและพระนางสวาหา (ไฟ) จากศาสนาฮินดู) เทวรูป พระวรุณ และพระนางวารุณี เทพชายา (น้ำ) จากรัฐกรณาฏกะ ประติมากรรมคณะเทพปัญจภูตในคติต่างๆ.

ปัญจะภูต หรือ ปัญจะ มหาภูต (อังกฤษ: Pancha Bhuta,สันสกฤต: पञ्चभूत, อังกฤษ: Pancha Maha-Bhuta,{पञ्चमहाभूत), ห้าธาตุอันเป็นองค์ประกอบที่ยิ่งใหญ่, ห้าธาตุอันเป็นองค์ประกอบทางกายภาพ, เป็นกลุ่มของธาตุองค์ประกอบพื้นฐานห้าในคติ ศาสนาฮินดูซึ่งเป็นพื้นฐานของการสร้างจักรวาลทั้งหมด. ซึ่งห้าธาตุที่เป็นองค์ประกอบเหล่านี้คือ: พระแม่ปฤถวี/พระภูเทวี (อังกฤษ: Prithvi,ฮินดี: पृथ्वी::, โลก-ดิน), (อังกฤษ: Apas,ฮินดี: जल::, อาปา/วรุณ)/ , อัคนี (อังกฤษ: Agni,ฮินดี: अग्नि::, ไฟ), วาโย (อังกฤษ: vayu,ฮินดี: वायु:, ลม), อากาศ/ทโยส ((อังกฤษ: Akasha,Dyaus,ฮินดี: आकाश,) ในอายุรเวทและในความเชื่อของศาสนาฮินดู ร่างกายมนุษย์ถูกสร้างขึ้นจากองค์ประกอบธาตุทั้งห้าอย่างนี้. อย่างไรก็ตามในธรรมเนียมจารวาก ไม่ยอมรับ อากาศเป็นองค์ประกอบพื้นฐาน เนื่องจากไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าและไม่ปรากฏรูปร่าง โดยถือว่ามีเพียงองค์ประกอบพื้นฐานเพียงสี่ธาตุเท่านั้น. .ในคติของพระพุทธศาสนายังยอมรับองค์ประกอบพื้นฐานของธาตุทั้งสี่ประการและอากาศถูกตัดละทิ้งไป โดยห้าองค์ประกอบของระบบจักรวาลวิทยาของอินเดียโบราณมีความคล้ายคลึงกัน แต่ไม่เหมือนกับทฤษฎีองค์ประกอบห้าอย่างในบางท้องถิ่นที่ใช้ในเอเชียตะวันออก.

เทวดาของธาตุทั้งห้า

ปัญจภูตเทวตาเทพเจ้าที่รักษาธาตุทั้งห้าในคติของศาสนาฮินดู.

คติความเชื่อในไทย

ในคติการบูชาเทพเจ้าฮินดูประจำธาตุของศาสนาฮินดูเข้าสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้มีการปรับเปลี่ยนเทพเจ้าฮินดูจากคติดั้งเดิมใหม่และรวมรวมกับความเชื่อท้องถิ่นซึ่งมีลักษณะเฉพาะได้แก่

เชิงอรรถ

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ปัญจภูตา