พยาธิเส้นด้าย

พยาธิเส้นด้าย
First stage larva (L1) of S. stercoralis
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Nematoda
ชั้น:	Secernentea
อันดับ:	Rhabditida
วงศ์:	Strongyloididae
สกุล:	Strongyloides
สปีชีส์:	S.  stercoralis
ชื่อทวินาม
Strongyloides stercoralis Bavay, 1876

พยาธิเส้นด้าย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Strongyloides stercoralis) เป็นหนอนตัวกลมที่เป็นปรสิตก่อโรคในมนุษย์ ตัวเต็มวัยของพยาธิอาศัยอยู่ในชั้นเยื่อเมือกของลำไส้เล็ก ศัพท์ทางการแพทย์เรียกโรคที่เกิดจากการติดเชื้อพยาธิเส้นด้ายว่า Strongyloidiasis

วงจรชีวิต

วงจรชีวิตของพยาธิเส้นด้ายซับซ้อนกว่าพยาธิตัวกลมส่วนใหญ่ พยาธิเส้นด้ายสามารถออกลูกออกหลานและเพิ่มจำนวนในคนได้

ตัวอ่อนพยาธิในดินไชเข้าผิวหนัง ตัวอ่อนพยาธิบางตัวเข้าเส้นเลือดดำและผ่านไปในกระแสเลือดไปยังปอดและเข้าไปในถุงลม ต่อมาถูกไอและกลืนลงไปในทางเดินอาหาร กลายเป็นตัวเต็มวัยอยู่ในชั้นเยื่อเมือกของลำไส้เล็กและออกไข่ซึ่งฟักออกมาเป็นตัวอ่อน พยาธิเส้นด้ายจึงทำให้เกิดอาการทั้งระบบทางเดินอาหารและระบบหายใจ ตัวอ่อนพยาธิสามารถไชชั้นเยื่อเมือกของลำไส้เล็กหรือผิวหนังรอบรูทวารและทำให้เกิดการติดเชื้อซ้ำ โดยพยาธิผ่านไปทางเดิมคือไปปอด หลอดลม คอหอย และลำไส้เล็กซึ่งกลายเป็นตัวเต็มวัย พยาธิเส้นด้ายจึงสามารถเพิ่มจำนวนในคนได้เรื่อยๆ

อาการ

หลายคนที่ติดเชื้อไม่มีอาการในช่วงแรก อาการได้แก่ผิวหนังอักเสบ: บวม คัน เห็นรอยไชของพยาธิ และ เลือดออกเล็กน้อยบริเวณผิวหนังที่พยาธิไชเข้ามา ถ้าพยาธิไปถึงปอด อาจรู้สึกแสบร้อนที่หน้าอก และอาจมีเสียงหวีดและไอ รวมทั้งอาการคล้ายโรคปอดบวม (Löffler's syndrome) เมื่อพยาธิมาถึงและรุกรานลำไส้เล็กจะทำให้ปวดแสบปวดร้อน มีการทำลายเนื้อเยื่อ เกิดภาวะพิษเหตุติดเชื้อ และเกิดแผล อุจจาระอาจมีเมือกสีเหลืองและมีกลิ่นเฉพาะ อาจมีอาการท้องเสียเรื้อรังได้

การติดเชื้อจะเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไปในคนภูมิคุ้มกันดี แต่ในคนที่ภูมิคุ้มกันบกพร่อง พยาธิจะเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็วและแพร่กระจายทั่วร่างกายเนื่องจากพยาธิเส้นด้ายสามารถสืบพันธุ์และให้กำเนิดลูกหลานในมนุษย์ได้ ถ้าแพร่กระจายแล้วอัตราการเสียชีวิตสูงได้ถึง 90%