พันธุศาสตร์เชิงแสง (อังกฤษ: Optogenetics) เป็นเทคนิคทางชีววิทยาซึ่งใช้แสงเพื่อควบคุมเซลล์ในเนื้อเยื่อที่ยังมีชีวิตอยู่โดยเฉพาะนิวรอน โดยจะเป็นเซลล์ที่ได้ดัดแปลงพันธุกรรมให้แสดงออกช่องไอออนที่ไวแสง เป็นวิธีปรับเปลี่ยนระบบประสาทในประสาทวิทยาศาสตร์ ที่ผสมเทคนิคต่าง ๆ จากทัศนศาสตร์ (optics) และพันธุศาสตร์ เพื่อควบคุมและเฝ้าสังเกตการทำงานของเซลล์ประสาทเดี่ยว ๆ ภายในเนื้อเยื่อที่ยังมีชีวิตอยู่ (in vivo) แม้กระทั่งภายในสัตว์ที่เคลื่อนไวได้ และเพื่อวัดผลที่ได้จากการควบคุมปรับเปลี่ยนในเวลาจริงตัวทำปฏิกิริยาสำคัญที่ใช้ในศาสตร์นี้ก็คือโปรตีนไวแสง เพราะการควบคุมเซลล์ประสาทจะทำด้วยตัวกัมมันต์ (optogenetic actuators) เช่น channelrhodopsin, halorhodopsin, และ microbial rhodopsin ในขณะที่การบันทึกแสงเนื่องจากการทำงานของเซลล์จะทำด้วยตัวรับรู้ (optogenetic sensors) ที่ใช้กับ calcium (GCaMP) กับการปล่อยสารสื่อประสาทจากถุงเล็ก (synapto-pHluorin) กับสารสื่อประสาท (GluSnFRs) หรือกับความต่างศักย์ข้ามเยื่อหุ้มเซลล์ (Arc Lightning, ASAP1) โดยการควบคุมและการบันทึกข้อมูลจะจำกัดอยู่ที่เซลล์ประสาทซึ่งดัดแปลงพันธุกรรม และจะจำกัดที่และเวลาโดยเฉพาะเพราะต้องอาศัยแสง
แหล่งข้อมูลอื่น
- Optogenetics Resource Center, maintained by the Deisseroth lab.
- Synthetic Neurobiology Group, MIT, the portal of the Boyden lab.
- OpenOptogenetics.org, an optogenetics wiki, and its [[https://web.archive.org/web/20180113203742/http://openoptogeneticsblog.org/ เก็บถาวร 2018-01-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน companion blog].
- Molecular Neurogenetics and Optophysiology Laboratory,"Optogenetic activation and silencing recordings of individual prefrontal cortical neurons in vivo and in vitro.
- Sohal lab portal เก็บถาวร 2010-12-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Nurmikko lab portal เก็บถาวร 2011-03-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Lab of Dr. Zhuo-Hua Pan เก็บถาวร 2010-12-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Optophysiology at the Tyler lab เก็บถาวร 2010-09-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Video: Ed Boyden on Optogenetics -- selective brain stimulation with light (SPIE Newsroom, April 2011)