ภาวะขาดอากาศหายใจ

ภาวะขาดอากาศหายใจ การขาดอากาศหายใจ การหยุดหายใจหรือการหายใจไม่ออก (อังกฤษ: asphyxia หรือ asphyxiation) เป็นภาวะขาดออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายอย่างรุนแรงอันเกิดจากการหายใจผิดปกติ ภาวะขาดอากาศหายใจก่อให้เกิดภาวะเลือดมีออกซิเจนน้อยทั่วไป ซึ่งส่งผลต่อเนื้อเยื่อและอวัยวะเป็นหลัก มีหลายเหตุซึ่งสามารถเหนี่ยวนำให้เกิดภาวะขาดอากาศหายใจ ซึ่งล้วนแต่ทำให้บุคคลไม่สามารถได้รับออกซิเจนเพียงพอโดยการหายใจเป็นระยะเวลานาน ภาวะขาดอากาศหายใจทำให้โคม่าหรือเสียชีวิตได้

พฤติการณ์

สถานการณ์ซึ่งส่งผลให้เกิดภาวะขาดอากาศหายใจ เช่น ส่วนคอดหรือการอุดกั้นของทางเดินอากาศหายใจ เช่น จากโรคหืด การหดเกร็งของกล่องเสียง (laryngospasm) หรือการขัดขวางธรรมดาจากการมีสิ่งแปลกปลอม จากการอยู่ในสิ่งแวดล้อมซึ่งมีออกซิเจนไม่เพียงพอ เช่น ใต้น้ำ ในบรรยากาศออกซิเจนต่ำ หรือในสุญญากาศ หรือสิ่งแวดล้อมซึ่งมีอากาศที่มีออกซิเจนเพียงพอแต่ไม่สามารถหายใจเพียงพอเพราะมีอากาศปนเปื้อน เช่น ควันมากเกิน

สาเหตุอื่นของการพร่องออกซิเจน เช่น

• การสูดคาร์บอนมอนอกไซด์ เช่น จากไอเสียรถยนต์และการปล่อยควันจากบุหรี่จุดแล้ว คาร์บอนมอนอกไซด์มีสัมพรรคภาพ (affinity) สูงกว่าออกซิเจนต่อฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง เมื่อจับกับฮีโมโกลบินจะแทนที่ออกซิเจนและทำให้เลือดไม่สามารถขนส่งออกซิเจนไปทั่วร่างกาย
• การสัมผัสสารเคมีบางชนิด เช่น สารปอด (เช่น ฟอสจีน) และสารเลือด (เช่น ไฮโดรเจนไซยาไนด์)
• ภาวะเลือดมีคาร์บอนไดออกไซด์ต่ำเหนี่ยวนำเองโดยภาวะระบายลมหายใจเกิน เช่น อาการหน้ามืดในน้ำตื้นหรือน้ำลึกและเกมสำลัก (choking game)
• การชักซึ่งหยุดกิจกรรมการหายใจ
• การหยุดหายใจเมื่อหลับ
• ยาเกินขนาด
• คำสาปอันดีน (Ondine's curse) หรือกลุ่มอาการภาวะระบายลมหายใจพร่องถุงลมกลาง หรือภาวะระบายลมหายใจพร่องถุงลมหลัก เป็นความผิดปกติของระบบประสาทอิสระซึ่งผู้ป่วยต้องหายใจโดยเจตนา
• โรคการหายใจ
• กลุ่มอาการหายใจอึดอัดเฉียบพลัน
• การสัมผัสความดันต่ำอย่างยิ่งหรือสุญญากาศ
• การแขวนคอ
• การบีบคอ รัดคอ
• การจมน้ำ
• การขาดอากาศหายใจจากแก๊สเฉื่อย
• การหัวเราะนานเกินไป