แชมพู หรือ ยาสระผม เป็นผลิตภัณฑ์บำรุงเส้นผม ปกติอยู่ในรูปของของเหลวหนืด ใช้สำหรับทำความสะอาดเส้นผม แชมพูยังมีบรรจุในแบบก้อนเหมือนก้อนสบู่ แชมพูใช้โดยทาบนเส้นผมที่เปียก นวดเข้ากับเส้นผม และล้างออก ผู้ใช้บางคนอาจใช้แชมพูร่วมกับผลิตภัณฑ์นวดผม
จุดประสงค์ของการใช้แชมพูคือล้างสิ่งแปลกปลอมที่ไม่ต้องการบนเส้นผมโดยไม่ทำให้ไขผิวหนังหลุดลอกจนทำให้ผมไม่เป็นทรง แชมพูโดยทั่วไปทำจากการผสมสารลดแรงตึงผิว มักจะเป็นโซเดียมลอริลซัลเฟต หรือโซเดียมลอเรทซัลเฟต เข้ากับสารช่วยลดแรงตึงผิว ปกติจะเป็นสารโคคามิโดโพรพิลเบทาอีนในน้ำ
แชมพูสูตรเฉพาะมีสำหรับคนที่มีรังแค ทำสีผม แพ้แป้งหรือกลูเทน คนที่สนใจใช้ผลิตภัณฑ์ "จากธรรมชาติล้วน" "อินทรีย์" หรือ "ผลิตจากพืช" ทารก และเด็ก (แชมพูเด็กทำให้ระคายเคืองน้อยกว่า) นอกจากนี้ยังมีแชมพูที่ผลิตเพื่อใช้กับสัตว์ที่อาจบรรจุยาฆ่าแมลง หรือยาชนิดอื่น ๆ ที่บำรุงผิวหรือรักษาการติดเชื้อปรสิต เช่น เห็บหมัด
ส่วนประกอบ
ส่วนประกอบที่มักใช้
ได้แก่ สารชำระล้าง (detergents) หรือ สารลดแรงตึงผิว (surfactants) แบ่งออกเป็นหลายกลุ่มได้แก่
- สารชำระล้างชนิดประจุลบ (anionic surfactants)
- สารชำระล้างชนิดประจุบวก (cationic surfactants)
- สารชำระล้างชนิดไม่มีประจุ (nonionic surfactants)
- สารชำระล้างชนิดมีสองประจุ (amphoteric surfactants)
ส่วนประกอบเสริม
- สารปรับสภาพเส้นผม (conditioning agent)
- สารเพิ่มฟอง (foam builder)
- สารช่วยทำให้ข้น (thickening agent)
- สารช่วยทำให้ใส (clarify agent)
- สารช่วยให้ทึบแสง (opacifying agent)
- สารกันการรวมตัวหรือสารซีเควสเตอร์ (sequestering agent)
- สารปรับความเป็นกรดด่าง (pH adjuster)
- สารกันเสีย (preservative)
- ส่วนประกอบอื่นๆ เช่น สี น้ำหอม สารขจัดรังแค สมุนไพร น้ำมันจากสัตว์ ฯลฯ