โพรแคริโอต

โครงสร้างของเซลล์แบคทีเรีย

โพรแคริโอต (อังกฤษ: prokaryote) เป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่มีออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้มและไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียสจึงถือว่าไม่มีนิวเคลียส มักเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว คำว่า prokaryotes มาจาก ภาษากรีกโบราณ προ (pro-) ก่อน + κάρυον (karyon) เมล็ด ซึ่งหมายถึงนิวเคลียส + ปัจจัย -otos, พหูพจน์ -otes ตัวอย่างของเซลล์กลุ่มนี้ได้แก่

• แบคทีเรีย ประกอบด้วยเยื่อหุ้มเซลล์ และไซโทพลาสซึม โดยในไซโทพลาสซึมจะมีไรโบโซม (ribosom) ไม่มีนิวเคลียส ส่วน DNA จะเป็นรูปวงแหวนพันอยู่กับโปรตีน อยู่ในไซโทพลาสซึมเรียกว่านิวคลีออยด์ (neucleoid) ด้านนอกของเยื่อหุ้มเซลล์ จะมีผนังเซลล์ประกอบด้วยเปบทิโดไกลแคน แบคทีเรียแกรมลบจะมีเยื่อหุ้มด้านนอกผนังเซลล์ (outer membrane) อีกชั้น แต่แบคทีเรียแกรมบวกไม่มี ทำให้ย้อมติดสีแกรมต่างกัน
• อาร์เคีย เป็นแบคทีเรียที่พบในสภาพแวดล้อมที่ผิดธรรมชาติเช่น เป็นกรดจัด อุณหภูมิสูง องค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์และผนังเซลล์ต่างจากแบคทีเรียทั่วไป
• ไซยาโนแบคทีเรีย เป็นโพรแคริโอตที่สังเคราะห์แสงได้