โรคจากไข่พยาธิตัวตืด

โรคจากไข่พยาธิตัวตืด (Cysticercosis)
ภาพการสแกนสมองด้วยวิธีเอ็มอาร์ไอของผู้ป่วยโรคพยาธิตัวตืดขึ้นสมองซึ่งแสดงภาพของถุงน้ำหลายถุงที่อยู่ในสมอง
สาขาวิชา	Infectious disease
อาการ	1–2 cm lumps under the skin
ภาวะแทรกซ้อน	Neurocysticercosis
ระยะดำเนินโรค	Long term
สาเหตุ	Eating tapeworm eggs (fecal oral transmission)
วิธีวินิจฉัย	aspiration of a cyst
การป้องกัน	Improved sanitation, treating those with taeniasis, cooking pork well
การรักษา	None, medications
ยา	Praziquantel, albendazole, corticosteroids, anti seizure medications
ความชุก	1.9 million
การเสียชีวิต	400

โรคจากไข่พยาธิตัวตืด (อังกฤษ: cysticercosis, neurocysticercosis) เป็นโรคติดเชื้อปรสิตหรือพยาธิชนิดหนึ่ง โรคนี้เป็นสาเหตุของโรคติดเชื้อปรสิตในระบบประสาทส่วนกลางที่พบมากที่สุดทั่วโลก ผู้ป่วยจะเป็นโรคนี้ได้จากการกินเอาไข่ของพยาธิตืดหมู Taenia solium เข้าไป แบ่งได้เป็นชนิดที่มีการติดเชื้อในระบบประสาทส่วนกลาง (neurocysticercosis) และติดเชื้อนอกระบบประสาท (extraneural cysticercosis)

การติดเชื้อของเนื้อเยื่อมีสาเหตุจาก ตัวอ่อน (cysticercus) ของพยาธิตืดหมู (Taenia solium) อาจปรากฏอาการเพียงเล็กน้อยหรือว่าไม่มีอาการเลยเป็นปี ๆ โดยในบางคนอาจจะเกิดเป็นตุ่มที่ผิวหนังหรือกล้ามเนื้อขนาดหนึ่งหรือสองเซนติเมตรและไม่รู้สึกเจ็บปวด หากว่ามีการติดเชื้อที่สมองอาจจะเป็น อาการทางสมอง  หลังจากที่มีตุ่มขึ้นนานหลายเดือนหรือหลายปี อาจจะรู้สึกเจ็บที่ตุ่มเหล่านั้น ตุ่มจะบวมและค่อย ๆ ยุบลง  ในประเทศที่กำลังพัฒนา โรคนี้เป็นหนึ่งในสาเหตุที่พบได้มากที่สุดของอาการชัก

โดยปกติมักเกิดจากการกินอาหารหรือน้ำที่มีไข่ของพยาธิตัวตืดปนเปื้อนอยู่  แหล่งที่พบส่วนใหญ่คือในผักที่ไม่ได้ปรุงสุก  ไข่ของพยาธิตัวตืดมาจาก อุจจาระของผู้ที่มีพยาธิที่โตเต็มวัยอยู่ในร่างกายซึ่งอาการนี้จะเรียกว่าโรคพยาธิตัวตืด โรคพยาธิตัวตืดเป็นอีกโรคหนึ่งที่แตกต่างไปซึ่งเกิดจากการรับประทานถุงน้ำของตัวพยาธิซึ่งปนเปื้อนมากับเนื้อหมูที่ปรุงสุก ๆ ดิบ ๆ ผู้ที่อาศัยอยู่กับผู้ที่มีพยาธิตัวตืดจะมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคจากไข่พยาธิตัวตืดได้มากกว่า  การวินิจฉัยโรคสามารถทำโดยการดูดถุงน้ำออก  การถ่ายภาพสมองด้วยเครื่องเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์หรือซีทีสแกน  การถ่ายภาพรังสีส่วนตัดอาศัยคอมพิวเตอร์หรือการสร้างภาพด้วยเรโซแนนซ์แม่เหล็ก (การตรวจเอ็กซ์เรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าหรือ MRI) มีประโยชน์อย่างมากต่อการตรวจวินิจฉัยโรคทางสมอง  และยังพบว่าจำนวนของเซลล์เม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้นซึ่งเรียกอาการนี้ว่าอีโอซิโนฟิลในน้ำหล่อสมองไขสันหลังและจะใช้เลือดเป็นตัวบ่งชี้

การป้องกันโรคทำได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยการดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคลและการสุขาภิบาล อันได้แก่ การปรุงเนื้อหมูให้สุก ห้องน้ำที่ถูกสุขลักษณะและการมีแหล่งน้ำสะอาด ในการรักษาผู้ที่เป็นโรคพยาธิตัวตืดการป้องกันการแพร่กระจายเป็นเรื่องสำคัญ  ไม่จำเป็นต้องทำการรักษาโรคที่ไม่มีอาการเกี่ยวข้องกับระบบสมอง  การรักษาผู้ที่มีอาการโรคพยาธิตืดหมูขึ้นสมองอาจทำโดยการให้ยาพราซิควอนเทลหรืออัลเบนดาโซล การรักษาด้วยวิธีเหล่านี้อาจจะต้องใช้เวลายาวนาน  อาจจำเป็นต้องใช้ยาสเตียรอยด์ เพื่อป้องกันการอักเสบระหว่างการรักษาและยาป้องกันการชัก การผ่าตัดบางทีอาจใช้รักษาเพื่อตัดถุงน้ำออก  

  พยาธิตัวตืดพบได้ทั่วไปในทวีปเอเชีย แอฟริกาใต้สะฮารา และละตินอเมริกา ในบางพื้นที่ประมาณว่าอาจมีผู้ที่ติดเชื้อมากถึง 25% ในประเทศที่พัฒนาแล้วไม่ค่อยพบโรคนี้  โรคนี้เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตทั่วโลกประมาณ 1,200 รายในปี ค.ศ. 2010 เพิ่มจาก 700 รายที่พบในปี ค.ศ. 1990 โรคจากไข่ของพยาธิตัวตืดพบได้ในหมูและวัวแต่ไม่ค่อยปรากฏอาการเพราะส่วนใหญ่ตายก่อนที่จะเริ่มมีอาการ มนุษย์เป็นโรคนี้มาโดยตลอดเวลาที่ผ่านมา เป็นหนึ่งในโรคเขตร้อนที่ถูกละเลย

แหล่งข้อมูลอื่น

บทความวิกิพีเดียด้านการดูแลสุขภาพสามารถอ่านออฟไลน์ได้ทาง Medical Wikipedia app.

• "Taenia solium". NCBI Taxonomy Browser. 6204.