โรคพยาธิแส้ม้า

โรคพยาธิแส้ม้า
วงจรชีวิตของพยาธิแส้ม้า
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	B79
ICD-9	127.3
DiseasesDB	31146
MedlinePlus	001364
MeSH	D014257

Trichuriasis หรือ โรคพยาธิแส้ม้า เป็นโรคติดเชื้อที่เกิดจากพยาธิที่ชื่อว่า Trichuris trichiura (พยาธิแส้ม้า) หากพยาธิมีเพียงไม่กี่ตัว ก็มักจะไม่มีอาการใด ๆ ส่วนผู้ที่ติดเชื้อพยาธิจำนวนมาก อาจมีอาการปวดท้อง, อ่อนเพลียและท้องร่วง บางครั้งในผู้ที่ท้องร่วงรุนแรงอาจถ่ายเป็นมูกเลือดได้ เด็กที่ติดเชื้อพยาธิอาจมีความเสื่อมถอยทางสติปัญญาและพัฒนาการทางกายภาพ การสูญเสียเลือดอาจก่อให้เกิดระดับเซลล์เม็ดเลือดแดงต่ำ

สาเหตุ

โดยทั่วไปโรคนี้แพร่กระจายโดยการกินอาหารหรือดื่มน้ำที่มีไข่พยาธิปนปนอยู่ ซึ่งอาจเกิดจากการไม่ได้ล้างหรือปรุงผักที่มีไข่พยาธิปนเปื้อนอย่างถูกสุขลักษณะ โดยมากไข่พยาธิเหล่านี้มักปะปนอยู่ในดินบริเวณที่มีคนการถ่ายอุจจาระนอกส้วม และบริเวณที่มีการนำอุจจาระคนที่ไม่ได้รับการฆ่าเชื้อมาใช้ทำเป็นปุ๋ย ไข่พยาธิมีที่มาจากอุจจาระของผู้ที่มีพยาธิ เด็กเล็กที่เล่นกับดินดังกล่าวและใส่มือในปากมักจะติดพยาธิได้ง่าย ตัวแก่ของพยาธิอาศัยอยู่ในลำไส้ลำไส้ใหญ่ และมักมีความยาวประมาณสี่เซนติเมตร การวินิจฉัยโรคพยาธิแส้ม้าทำได้โดยการตรวจไข่พยาธิในอุจจาระด้วยกล้องจุลทรรศน์ ไข่พยาธิมีรูปทรงคล้ายกระบอกสูบ

การป้องกันและการรักษา

การป้องกันพยาธิทำได้โดยการปรุงอาหารให้ถูกสุขลักษณะ และการล้างมือก่อนทำอาหาร มาตรการป้องกันอื่น ๆ คือการพัฒนาสุขอนามัย เช่น การใช้ส้วมที่สะอาดและเหมาะสมสำหรับการใช้งาน และการดื่มน้ำสะอาด ในภูมิภาคของโลกที่พบการติดเชื้อได้ทั่วไป มักทำการรักษากลุ่มคนทั้งหมดในคราวเดียวกันและสม่ำเสมอเป็นประจำ การรักษาคือการให้ยาอัลเบนดาโซล (albendazole), มีเบนดาโซล (mebendazole) หรือ ไอเวอมิคทิน (ivermectin) เป็นเวลาสามวัน หลังจากการรักษาผู้ป่วยมักได้รับเชื้อพยาธิอีก

ข้อมูลทางพยาธิวิทยา

ผู้ที่ติดเชื้อพยาธิแส้ม้าในทั่วโลกมีจำนวนประมาณ 600 ถึง 800 ล้านคน มักพบได้บ่อยในประเทศในเขตร้อนชื้น ในประเทศที่กำลังพัฒนา มักพบว่าผู้ที่ติดเชื้อพยาธิแส้ม้าจะติดเชื้อพยาธิปากขอ และพยาธิไส้เดือนด้วยเช่นกัน โรคนี้ส่งผลกระทบที่สำคัญทางเศรษฐกิจในหลายประเทศ การพัฒนาวัคซีนเพื่อต่อต้านโรคนี้อยู่ในระหว่างการดำเนินการ โรคพยาธิแส้ม้าถูกจัดว่าเป็นโรคเขตร้อนที่ถูกละเลย