การนอนไม่หลับ

การนอนไม่หลับ (อังกฤษ: insomnia) เป็นความผิดปกติของการนอนหลับซึ่งไม่สามารถนอนหลับหรือนอนหลับได้ไม่นานเท่าที่ต้องการ แม้บางครั้งคำนี้ใช้อธิบายความผิดปกติที่แสดงโดยหลักฐานการนอนหลับที่ถูกรบกวนทางผลตรวจการนอนหลับ แต่การนอนไม่หลับมักนิยามโดยการที่ผู้ป่วยตอบคำถามใดคำถามหนึ่งนี้ว่าใช่ ได้แก่ "คุณประสบความลำบากในการนอนหลับหรือไม่" หรือ "คุณมีความลำบากในการนอนหลับหรือนอนหลับต่อไปหรือไม่"

ดังนั้นจึงมักถือว่าการนอนไม่หลับเป็นทั้งอาการและอาการแสดงของโรคที่ทำให้ประสบความลำบากในการนอนให้หลับหรือการคงการนอนหลับและคุณภาพของการนอนหลับเอาไว้ ซึ่งอาจเป็นโรคที่เกี่ยวกับการนอนโดยเฉพาะ (sleep disorder) หรือโรคจิตเวช หรือโรคอื่น ๆ ทางการแพทย์ก็ได้ ผู้ที่นอนไม่หลับมักจะมีความผิดปกติในการทำกิจวัตร (functional impairment) ยามตื่น การนอนไม่หลับสามารถเกิดได้ในทุกวัย แต่พบมากในผู้สูงอายุ การนอนไม่หลับสามารถเกิดได้ระยะสั้น (อาจนาน 3 สัปดาห์) หรือระยะยาว (เกิด 3–4 สัปดาห์) ซึ่งสามารถนำไปสู่ปัญหาด้านความจำ ภาวะซึมเศร้า ความหงุดหงิดและเพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและอุบัติเหตุที่เกี่ยวข้องกับรถยนต์

การนอนไม่หลับสามารถแบ่งเป็นการนอนไม่หลับปฐมภูมิและทุติยภูมิ หรือ ทั้งสองอย่างพร้อมกัน การนอนไม่หลับปฐมภูมิเป็นความผิดปกติของการนอนหลับที่ไม่มีสาเหตุทางการแพทย์ จิตเวชหรือสิ่งแวดล้อม ซึ่งอธิบายว่ามีอาการหลับยากยาวนาน (prolonged sleep onset latency) การรบกวนการคงการนอนหลับ (sleep maintenance) หรือประสบการนอนหลับไม่สดชื่น (non-refreshing sleep)