น้ำหล่อลื่น (อังกฤษ: pre-ejaculate, pre-ejaculatory fluid, preseminal fluid, Cowper's fluid, pre-cum) เป็นน้ำเหนียว ๆ ใส ๆ ไม่มีสีที่ขับออกมาจากท่อปัสสาวะขององคชาตชายเมื่อเกิดอารมณ์ทางเพศ แม้จะมีส่วนที่คล้ายคลึงกับน้ำอสุจิ แต่น้ำหล่อลื่นก็มีองค์ประกอบทางเคมีที่แตกต่างจากน้ำอสุจิอย่างสำคัญ ยังไม่ชัดเจนว่า มีตัวอสุจิในน้ำหล่อลื่นด้วยหรือไม่ คือ มีงานวิจัยหลายงานที่ไม่พบตัวอสุจิ หรือพบแต่น้อย แต่ว่า งานวิจัยเหล่านี้ไม่สามารถให้ข้อสรุปโดยอุปนัยเพราะว่ามีจำนวนตัวอย่างน้อยเกินไป และหลังจากนั้น ในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 2011 ก็มีงานวิจัยแสดงผลตรงกับข้ามอีกงานหนึ่ง ที่ไม่สามารถให้ข้อสรุปโดยอุปนัยเช่นเดียวกัน ที่พบหลักฐานที่ผสมผเส รวมทั้งชายที่มีน้ำหล่อลื่นมีความเข้มข้นของตัวอสุจิสูง เชื่อกันว่า น้ำหล่อลื่นทำหน้าที่เป็นตัวหล่อลื่นและทำฤทธิ์กรดให้เป็นกลาง ผู้ชายแต่ละคนหลั่งน้ำหล่อลื่นออกมาในปริมาณที่ไม่เท่ากัน และบางคนก็ไม่มีเลยด้วยซ้ำ
แหล่งกำเนิดและองค์ประกอบ
ผู้ชายมีการหลั่งน้ำหล่อลื่นเมื่อเกิดอารมณ์ทางเพศ เมื่อกำลังสำเร็จความใคร่ด้วยตัวเอง เมื่อมีการเล้าโลมก่อนเพศสัมพันธ์ หรือในระยะต้น ๆ ของการมีเพศสัมพันธ์ เกิดการหลั่งแม้ก่อนที่จะถึงจุดสุดยอดและก่อนการหลั่งน้ำอสุจิ น้ำหล่อลื่นโดยหลักเกิดจากต่อม bulbourethral gland (หรือที่เรียกว่า Cowper's gland) โดยมี glands of Littre (ซึ่งเป็นต่อมที่หลั่งเมือกลงสู่ท่อปัสสาวะ) ร่วมด้วย
ปริมาณน้ำหล่อลื่นแตกต่างไปในระหว่างบุคคล และบางคนไม่มีน้ำหล่อลื่นเลยด้วยซ้ำ ในขณะที่พวกอื่นอาจจะหลั่งออกถึง 5 มิลลิลิตร (ประมาณ 1 ช้อนชา)
น้ำหล่อลื่นมีสารประกอบเคมีบางอย่างเหมือนน้ำอสุจิ เช่นเอนไซม์ acid phosphatase แต่ว่า สารเคมีในน้ำอสุจิบางอย่าง เช่นเอนไซม์ gamma-glutamyl transferase ก็ไม่มีเลยในน้ำหล่อลื่น
หน้าที่
ตัวอสุจิไม่ถูกกับสิ่งแวดล้อมที่เป็นกรด น้ำหล่อลื่นทำฤทธิ์กรดของปัสสาวะที่ค้างอยู่ในท่อปัสสาวะให้เป็นกลาง เป็นการปรับสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมกับตัวอสุจิ และแม้แต่ช่องคลอดของผู้หญิงเองก็มีฤทธิ์กรด ดังนั้น การหลั่งน้ำหล่อลื่นก่อนที่จะหลั่งน้ำอสุจิ อาจทำให้ภาวะแวดล้อมของช่องคลอดเหมาะสมเพื่อการอยู่รอดของตัวอสุจิ
นอกจากนั้นแล้ว น้ำหล่อลื่นยังทำหน้าที่เป็นตัวหล่อลื่นในกิจกรรมทางเพศต่าง ๆ ด้วย และมีบทบาทในการจับเป็นก้อน (เหมือนวุ้น) ของน้ำอสุจิ
ความเสี่ยงต่อโรคและการตั้งครรภ์
งานวิจัยต่าง ๆ พบเชื้อเอชไอวี (HIV) ในน้ำหล่อลื่นของชายผู้มีเชื้อโดยมาก และการติดเชื้อเอชไอวีนั้น สามารถนำไปสู่โรคเอดส์
ความเชื่อสามัญที่มีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1966 เพราะอาศัยงานวิจัยของทีมนักวิจัยทางเพศที่มีชื่อเสียงคือมาสเตอร์และจอห์นสัน ก็คือ น้ำหล่อลื่นอาจมีตัวอสุจิที่สามารถทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้ และมีการใช้ความเชื่อนี้เป็นฐานในการไม่ให้ใช้การดึงออก (ก่อนการหลั่งน้ำอสุจิ) เป็นวิธีคุมกำเนิด แต่ว่า ก็มีงานวิจัยบางงานที่พบว่า การดึงออกมีผลสำเร็จเท่ากับถุงยางอนามัยในการป้องกันการตั้งครรภ์ มีงานวิจัยงานเล็ก ๆ หลายงาน (ได้ตัวอย่างจากชายตั้งแต่ 4 ถึง 23 คน) ที่สรุปว่า ไม่มีตัวอสุจิ และดังนั้น น้ำหล่อลื่นจึงไม่มีผลในการทำให้เกิดการตั้งครรภ์
แต่ว่า มีข้อจำกัดสำคัญในงานวิจัยเหล่านั้นคือ การวิเคราะห์ตัวอย่างน้ำหล่อลื่นได้ทำหลัง 2 นาที "วิกฤติ" ที่หลั่งออกมา คือว่า การหาตัวอสุจิที่เคลื่อนไหวได้ในน้ำหล่อลื่นที่มีปริมาณเพียงเล็กน้อยที่แห้งผ่าน 2 นาทีไปแล้วด้วยกล้องจุลทรรศน์ เป็นสิ่งที่ "ทำได้ยากยิ่ง" ดังนั้น ในเดือนมีนาคม ปี ค.ศ. 2011 นักวิจัยกลุ่มหนึ่งได้รวบรวมอาสาสมัครชาย 27 คน เพื่อวิเคราะห์น้ำหล่อลื่นที่หลั่งออกภายใน 2 นาที และพบว่า ชาย 11 คนใน 27 คน (41%) มีตัวอสุจิ และใน 10 คน (37%) มีตัวอสุจิที่เคลื่อนไหวได้ "มีจำนวนพอสมควร" (คือตั้งแต่ 1 ล้านจนถึง 35 ล้านตัว) เพื่อการเปรียบเทียบ มีงานวิจัยหนึ่งที่พบว่า ในจำนวนคู่ครองที่ตั้งครรภ์ภายใน 1 ปีหลังเริ่มพยายาม มีเพียง 2.5% เท่านั้นที่ฝ่ายชายมีจำนวนตัวอสุจิ (ต่อการหลั่งแต่ละครั้ง) น้อยกว่า 23 ล้านตัวหรือน้อยกว่านั้น ถึงกระนั้น จำนวนตัวอสุจิทั้งหมด (เหมือนกับคุณสมบัติหรือค่าวัดอื่น ๆ ของน้ำอสุจิและตัวอสุจิ) ไม่ใช่เป็นตัวพยากรณ์ที่ดีว่า ใครมีโอกาสเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์
เชื่อกันอย่างกว้างขวางว่า การปัสสาวะหลังจากการหลั่งน้ำอสุจิจะล้างท่อปัสสาวะกำจัดตัวอสุจิที่เหลือ ดังนั้น ผู้ที่รับการทดลองในงานวิจัยในปี ค.ศ. 2011 ที่มีตัวอสุจิในน้ำหล่อลื่น ก็ได้ทำการปัสสาวะ (บางครั้งมากกว่าหนึ่งครั้ง) ก่อนที่จะหลั่งน้ำหล่อลื่นเพื่อการวิเคราะห์ (แต่ก็ยังพบตัวอสุจิ) แต่ว่า มีประเด็น 2 ข้อที่ควรพิจารณา ประเด็นแรกก็คือ นักวิจัยเสนอว่า ชายบางคนอาจจะขับตัวอสุจิไปผสมกับน้ำหล่อลื่น (แม้ว่า นักวิจัยจะไม่ได้เสนอกระบวนการที่จะให้เกิดการณ์นี้ได้) และประเด็นที่สองก็คือ นักวิจัยยอมรับว่า จริง ๆ แล้ว ผู้รับการทดลองบางคนอาจจะส่งตัวอย่างน้ำอสุจิ (ไม่ใช่น้ำหล่อลื่น) เพราะอายว่า ไม่สามารถผลิตน้ำหล่อลื่นออกมาให้เป็นตัวอย่าง
การหลั่งมากเกินไป
ในกรณีที่มีน้อย ผู้ชายบางคนอาจจะมีน้ำหล่อลื่นมากเกินไป เป็นเหตุให้เกิดความอายหรือเกิดความรำคาญ มีรายงานที่แสดงผลที่น่าพอใจเมื่อบำบัดด้วยการทานยา 5-alpha-reductase inhibitor
ในเคสหนึ่งเช่นนี้ แพทย์ท่านหนึ่งแนะนำให้ใช้ differential diagnosis เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ใช่เป็นอาการน้ำเมือกต่อมลูกหมากไหล (prostatorrhea) ในขณะที่เบ่งถ่ายปัสสาวะหรืออุจจาระ ก่อนที่จะเริ่มการบำบัด
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Pre-ejaculate