| ฟันผุ | |
|---|---|
| ชื่ออื่น | dental cavities, dental caries, cavities, caries |
 | |
| ฟันที่เสียหายจากฟันผุและโรค | |
| การออกเสียง |
|
| สาขาวิชา | ทันตแพทยศาสตร์ |
| อาการ | ปวดฟัน, สูญเสียฟัน, ทานอาหารลำบาก |
| ภาวะแทรกซ้อน | การอักเสบรอบ ๆ ฟัน, การสูญเสียฟัน, การติดเชื้อและเกิดหนอง |
| ระยะดำเนินโรค | ระยะยาว |
| สาเหตุ | แบคทีเรียผลิตกรดจากเศษอาหาร |
| ปัจจัยเสี่ยง | อาหารที่มีน้ำตาลสูง, เบาหวาน, กลุ่มอาการโชเกรน, ยาที่ลดน้ำลาย |
| การป้องกัน | อาหารที่มีน้ำตาลต่ำ, การแปรงฟัน, ฟลูออไรด์, การขัดฟัน |
| ยา | พาราเซตามอล (อะเซตามีโนเฟน), ไอบิวพรอเฟน |
| ความชุก | 3.6 พันล้านคน (ค.ศ. 2016) |
ฟันผุ (อังกฤษ: tooth decay, cavities, caries) เป็นการสลายตัวของฟันจากกรดที่ผลิตโดยแบคทีเรีย สีของฟันผุมีตั้งแต่เหลืองถึงดำ ผู้ป่วยมีอาการปวดฟันและทานอาหารลำบาก อาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่น เนื้อเยื่อรอบฟันอักเสบ การสูญเสียฟัน การติดเชื้อและการเกิดหนอง
ฟันผุมีสาเหตุจากกรดที่แบคทีเรียใช้สลายเนื้อเยื่อแข็งของฟัน (เคลือบฟัน เดนทินและเคลือบรากฟัน) แบคทีเรียใช้กรดนี้ในการย่อยสลายเศษอาหารและน้ำตาลบนผิวฟัน เนื่องจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวนี้เป็นแหล่งพลังงานสำคัญของแบคทีเรีย การทานอาหารที่มีน้ำตาลสูงจึงเสี่ยงต่อฟันผุ ปัจจัยเสี่ยงอื่นรวมถึงภาวะก่อน้ำลายน้อย เช่น เบาหวาน กลุ่มอาการโชเกรนและยาบางชนิด ยาที่ลดการผลิตน้ำลาย ได้แก่ สารต้านฮิสตามีนและยาแก้ซึมเศร้า ฟันผุยังมีสาเหตุมาจากความยากจน อนามัยช่องปากไม่ดีและเหงือกร่นจนถึงรากฟัน
การป้องกันฟันผุ ได้แก่ การทำความสะอาดฟันเป็นประจำ การทานอาหารที่มีน้ำตาลน้อยและการใช้ฟลูออไรด์ มีการแนะนำการแปรงฟันสองครั้งต่อวันและขัดฟันหนึ่งครั้งต่อวัน ผลิตภัณฑ์ที่มีฟลูออไรด์ ได้แก่ ยาสีฟัน น้ำผสมฟลูออไรด์และเกลือ มีวิธีรักษาหลากหลายตามสภาพฟันตั้งแต่การอุดฟันไปจนถึงการถอนฟัน ยังไม่พบวิธีฟื้นฟูฟันที่เสียหายขึ้นใหม่ แต่มีการใช้ฟลูออไรด์เพื่อคืนแร่ธาตุในการรักษารอยโรคขนาดเล็ก มีการใช้พาราเซตามอลหรือไอบิวพรอเฟนในการระงับปวด การรักษาหญิงตั้งครรภ์ที่มีฟันผุอาจลดความเสี่ยงในการแพร่แบคทีเรียสู่ทารกในครรภ์
ประชากรประมาณ 3.6 พันล้านคน (48% ของจำนวนประชากร) มีฟันผุในฟันแท้ (ค.ศ. 2016) ขณะที่ประชากรประมาณ 620 ล้านคน (9% ของจำนวนประชากร) มีฟันผุในฟันน้ำนมองค์การอนามัยโลกประเมินว่าผู้ใหญ่เกือบทั้งหมดมีฟันผุในช่วงหนึ่งของชีวิต พบฟันผุในเด็กและผู้ใหญ่มากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ฟันผุพบมากในประเทศพัฒนาแล้วเนื่องจากการบริโภคน้ำตาลมากกว่าประเทศกำลังพัฒนา คำว่า caries มาจากภาษาละตินแปลว่า "เน่าเสีย"
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ฟันผุ |