ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
ชื่ออื่น	ภาวะซึมเศร้าหลังให้กำเนิด, โรคซึมเศร้าหลังคลอด
Postpartum Depression Venus, a representation of the loss and emptiness felt after childbirth that makes some women feel as if they are useless.
สาขาวิชา	จิตเวชศาสตร์
อาการ	มีอารมณ์เศร้าอย่างรุนแรง, อ่อนเพลีย, วิตกกังวล, การกินและการนอนผิดปกติ, ร้องไห้บ่อย, หงุดงิด
การตั้งต้น	1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน หลังคลอด
สาเหตุ	ไม่ชัดเจน
ปัจจัยเสี่ยง	เคยเป็นภาวะซึมเศร้าหลังคลอดมาก่อน, โรคอารมณ์สองขั้ว, ประวัติครอบครัวมีผู้ป่วยโรคซึมเศร้า, ความเครียดทางจิตใจ, ภาวะแทรกซ้อนของการคลอด, การขาดคนช่วยเหลือ, การใช้ยาเสพติด
วิธีวินิจฉัย	วินิจฉัยจากอาการ
โรคอื่นที่คล้ายกัน	Baby blues
การรักษา	Counselling, medications
ความชุก	~15% of births

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (อังกฤษ: postpartum depression), ภาวะซึมเศร้าหลังให้กำเนิด (อังกฤษ: postnatal depression) หรือโรคซึมเศร้าหลังคลอด เป็นโรคทางอารมณ์อย่างหนึ่งที่สัมพันธ์กับการคลอดบุตร ซึ่งอาจพบได้ทั้งในฝ่ายชายและฝ่ายหญิง อาการสำคัญเช่น มีอารมณ์เศร้าอย่างมาก รู้สึกไม่มีเรี่ยวแรง วิตกกังวล ร้องไห้บ่อย หงุดหงิด การนอนผิดปกติ (เช่น นอนไม่หลับ หรือนอนมากผิดปกติ) การกินผิดปกติ (เช่น กินไม่ลง หรือกินไม่หยุด) เป็นต้น ส่วนใหญ่มักพบที่เวลา 1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน หลังคลอด ภาวะนี้อาจส่งผลเสียต่อทารกได้

สาเหตุที่แน่ชัดของภาวะซึมเศร้าหลังคลอดนั้นยังไม่เป็นที่ทราบชัดเจน ปัจจุบันเชื่อกันว่าเป็นผลของปัจจัยหลายด้านทั้งทางร่างกายและทางจิตใจ เช่น การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงหลังคลอดบุตร การอดนอน เป็นต้น ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะนี้ได้แก่ การเคยเป็นภาวะซึมเศร้าหลังคลอดบุตรคนก่อน โรคอารมณ์สองขั้ว ประวัติโรคซึมเศร้าในครอบครัว ความเครียดทางจิตใจ การมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการคลอด การขาดคนช่วยเหลือดูแล หรือการใช้สารเสพติด การวินิจฉัยทำได้โดยดูจากอาการ แม้สตรีหลังคลอดส่วนใหญ่จะมีช่วงเวลาของความเศร้าและความกังวลหลังคลอด แต่หากอาการเหล่านี้ยังคงเป็นอยู่นานเกิน 2 สัปดาห์หรือเป็นรุนแรง จำเป็นจะต้องสงสัยว่าอาจมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดร่วมด้วย

ในผู้คลอดที่มีปัจจัยเสี่ยง การมีผู้ช่วยเหลือด้านจิตใจอาจเป็นปัจจัยบวกที่ช่วงป้องกันการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ การรักษาอาจใช้การทำจิตบำบัดร่วมกับการใช้ยา รูปแบบการทำจิตบำบัดที่ได้ผลได้แก่ จิตบําบัดสัมพันธภาพระหว่างบุคคล (IPT), การบำบัดโดยการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรม (CBT) และ จิตบำบัดแบบจิตพลวัต (psychodynamic therapy) ปัจจุบันหลักฐานส่วนใหญ่สนับสนุนว่าการใช้ยาต้านซึมเศร้าในกลุ่ม SSRI จะได้ผล

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดพบได้ในหญิงช่วงคลอดประมาณ 15% และยังพบในฝ่ายชายได้ราว 1-26% แล้วแต่การศึกษาโรคจิตหลังคลอดซึ่งเป็นภาวะทางจิตเวชที่พบได้ในช่วงคลอดเช่นกันแต่มีความรุนแรงกว่ามากจะพบได้ในหญิงหลังคลอด 0.1-0.2% ซึ่งภาวะนี้เป็นสาเหตุที่พบบ่อยของการฆ่าทารกอายุน้อยกว่า 1 ปี ซึ่งพบได้ในอัตรา 8 ใน 100,000 การเกิดมีชีพในสหรัฐอเมริกา

แหล่งข้อมูลอื่น

• ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด ที่เว็บไซต์ Curlie
• "Depression during and after pregnancy fact sheet". Womenshealth.gov. 6 March 2009. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-01. สืบค้นเมื่อ 2017-11-20.
• Postnatal Depression, information from the mental health charity The Royal College of Psychiatrists
• NHS Choices Health A-Z: Postnatal depression