ภาวะเสียความจำ

ภาวะเสียความจำ (อังกฤษ: amnesia) เป็นการขาดความจำที่เกิดจากความเสียหายต่อสมอง โรคหรือการบาดเจ็บทางใจ ภาวะเสียความจำอาจเกิดได้ชั่วคราวจากการใช้ยาระงับประสาทและยานอนหลับชนิดต่าง ๆ ความจำอาจเสียได้ทั้งหมดหรือบางส่วนขึ้นอยู่กับขอบเขตของความเสียหายที่เป็นสาเหตุ

ภาวะเสียความจำมีสองชนิดหลัก ได้แก่ ภาวะเสียความจำไปข้างหลัง (retrograde amnesia) และภาวะเสียความจำไปข้างหน้า (anterograde amnesia) ภาวะเสียความจำไปข้างหลังคือความไม่สามารถดึงสารสนเทศที่เคยได้มาก่อนวันหนึ่ง ๆ ซึ่งปกติเป็นวันที่เกิดอุบัติเหตุหรือการผ่าตัด ในบางกรณี การเสียความจำสามารถขยายไปได้หลายทศวรรษ ส่วนบางกรณี บุคคลอาจเสียความจำไปไม่กี่เดือน ภาวะเสียความจำไปข้างหน้าคือความไม่สามารถส่งผ่านสารสนเทศใหม่จากคลังระยะสั้นไปคลังระยะยาว บุคคลที่มีภาวะเสียความจำชนิดนี้ไม่สามารถจำอะไรได้นาน ทั้งสองชนิดไม่จำเป็นต้องเกิดแยกกันเสมอไป สามารถเกิดภาวะเสียความจำทั้งสองชนิดในผู้ป่วยคนหนึ่งได้พร้อมกัน การศึกษาผู้ป่วย เช่น การศึกษาผู้ป่วยอาร์.บี. แสดงว่าภาวะเสียความจำทั้งสองชนิดเกิดได้พร้อมกัน

การศึกษาผู้ป่วยยังแสดงว่าภาวะเสียความจำตรงแบบสัมพันธ์กับความเสียหายต่อกลีบขมับใกล้กลาง (medial temporal lobe) นอกจากนี้ บางบริเวณของฮิปโปแคมปัส (บริเวณซีเอ1) เกี่ยวข้องกับความจำ การวิจัยยังแสดงว่าเมื่อบางบริเวณของไดเอ็นเซฟาลอน (diencephalon) ได้รับความเสียหายก็สามารถเกิดภาวะเสียความจำได้ การศึกษาสมัยหลังแสดงสหสัมพันธ์ระหว่างการขาดโปรตีนอาร์บีเอพี48 (RbAp48) กับการเสียความจำ ในผู้ที่มีภาวะเสียความจำ จะยังมีความสามารถระลึกสารสนเทศทันที (immediate information) อยู่ และอาจยังสามารถก่อความจำใหม่ได้ ทว่า สังเกตได้ว่าความสามารถเรียนสิ่งใหม่และดึงสารสนเทศเก่าลดลงอย่างรุนแรง ผู้ป่วยสามารถเรียนความจำกระบวนการ (procedural knowledge) ใหม่ได้อยู่ นอกจากนี้ การเตรียมการรู้ (priming) ทั้งความรู้สึกและความคิด สามารถช่วยผู้เสียความจำในการเรียนความรู้ชนิดไม่ประกาศ (non-declarative knowledge) ใหม่ได้ ผู้ป่วยที่เสียความจำยังคงมีทักษะทางปัญญา ภาษาและสังคมอยู่พอควรแม้มีความสามารถระลึกสารสนเทศบางอย่างที่เคยประสบในช่วงการเรียนก่อนหน้าบกพร่องไปมาก