โรคชากาส

โรคชากาส Chagas
ภาพถ่าย Trypanosoma cruzi จากกล้องจุลทรรศน์โดยการย้อมสีจิมซา
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	B57
ICD-9	086
DiseasesDB	13415
MedlinePlus	001372
eMedicine	med/327
MeSH	D014355

โรคชากาส /ˈtʃɑːɡəs/ หรือ อเมริกันทริพาโนโซม คือโรคเขตร้อนซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากปรสิตจากสัตว์เซล์เดียว ซึ่งเป็นพาหะของเชื้อ Trypanosoma cruzi  ส่วนมากเชื้อนี้จะถูกแพร่โดยแมลงที่ชื่อ มวลเพชรฆาต อาการของโรคจะเปลี่ยนแปลงไปตามระยะของการติดเชื้อ ส่วนใหญ่ในระยะเริ่มแรก มักจะไม่แสดงอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย ได้แก่: มีไข้ ต่อมน้ำเหลืองบวม ปวดศีรษะ หรือการบวมในบริเวณที่ถูกกัด หลังจาก 8–12 สัปดาห์ ผู้ป่วยจะเข้าสู่ระยะเรื้อรังและในผู้ป่วย 60–70% จะไม่มีอาการอื่นใดอีก ส่วนผู้ป่วยอีก 30 ถึง 40% จะมีอาการอื่น ๆ เป็นเวลา 10 ถึง 30 ปีหลังจากที่ได้รับเชื้อครั้งแรก อาการเหล่านี้ได้แก่ห้องล่างของหัวใจโต และประมาณ 20 ถึง 30% อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจวาย ในผู้ป่วยราว 10% อาจเกิดภาวะหลอดอาหารขยายใหญ่ขึ้น หรือลำไส้ใหญ่ขยายใหญ่ขึ้นอีกด้วย

สาเหตุและการวินิจฉัย

โดยทั่วไป T. cruzi แพร่สู่มนุษย์และสัตว์อื่นโดยสัตว์ดูดเลือดที่ชื่อ "มวนเพชฌฆาต" ซึ่งเป็นสัตว์ในตระกูลย่อยของ Triatominae แมลงเหล่านี้มักเป็นที่รู้จักในชื่อต่าง ๆ กันไปตามท้องถิ่น เช่น: vinchuca ในอาร์เจนตินา โบลิเวีย ชิลี และปารากวัย, barbeiro ( barber) ในบราซิล, pito ในโคลอมเบีย, chinche ในอเมริกากลาง และ chipo ในเวเนซุเอลา เชื้อโรคนี้อาจแพร่โดย การรับเลือด, การปลูกถ่ายอวัยวะ, การรับประทานอาหารที่มีปรสิตนี้ปนเปื้อนอยู่ และ จากมารดาสู่ทารกในครรภ์ การวินิจฉัยโรคระยะแรกเริ่มคือ การตรวจหาตัวปรสิตในเลือดโดยใช้กล้องจุลทรรศน์ โรคระยะเรื้อรังมีการวินิจฉัยโดยการตรวจสอบสารภูมิต้านทานสำหรับ T. cruzi ในเลือด

การป้องกันและการรักษา

โดยทั่วไปการป้องกันคือการกำจัดมวนเพชฌฆาตและหลีกเลี่ยงการถูกกัดโดยแมลงเหล่านี้ การป้องกันอื่น ๆ ได้แก่ การตรวจคัดกรองเลือดที่ใช้ในการถ่ายเลือด นับจนถึงปี พ.ศ. 2556 ยังไม่มีการพัฒนาวัคซีนป้องกันโรคนี้ โรคระยะเริ่มแรกนั้นสามารถรักษาได้ด้วยยา benznidazole หรือ nifurtimox ผลการรักษาด้วยยาเหล่านี้มักเป็นการรักษาที่หายขาดเสมอหากได้รับยาในระยะแรกเริ่ม อย่างไรก็ตามประสิทธิภาพของยาจะยิ่งด้อยลงถ้าผู้ป่วยติดเชื้อโรคชากาสเป็นเวลานานยิ่งขึ้น การใช้ยาดังกล่าวในโรคระยะเรื้อรังอาจชะลอหรือป้องกันการเกิดอาการระยะสุดท้ายได้ ยา Benznidazole และ nifurtimox มีผลข้างเคียงชั่วคราวในผู้ใช้ประมาณ 40% ซึ่งได้แก่ ความผิดปกติของผิวหนัง ความเป็นพิษต่อสมอง และการระคายเคืองของระบบการย่อยอาหาร

ข้อมูลทางระบาดวิทยา

มีการประมาณว่าคนที่เป็นโรคชากาสมีจำนวน 7 ถึง 8 ล้านคน ส่วนใหญ่อยู่ใน เม็กซิโก อเมริกากลาง และ อเมริกาใต้ โรคนี้เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตประมาณ 12,500 รายต่อปี นับจนถึงปี พ.ศ. 2549 ผู้ที่ป่วยเป็นโรคนี้ส่วนใหญ่เป็นคนยากจน และผู้ที่ป่วยเป็นโรคนี้ส่วนใหญ่มักไม่ทราบว่าตนติดเชื้อ การขยายเขตอยู่อาศัยของพลเมืองที่ครอบคลุมพื้นที่ขนาดใหญ่ ได้ทำให้จำนวนพื้นที่ที่พบโรคชากาสเพิ่มมากขึ้น และพื้นที่ที่พบโรคนี้ยังรวมถึงประเทศในยุโรปหลายประเทศ และสหรัฐ อีกทั้งยังพบโรคนี้มากขึ้นในหลายปีจนถึงปี พ.ศ. 2557 ในปี พ.ศ. 2452 มีการแถลงถึงโรคนี้เป็นครั้งแรกโดยการ์ลุส ชาเกส (Carlos Chagas) ซึ่งเป็นที่มาของชื่อโรคนี้ โรคนี้ยังส่งผลกระทบต่อสัตว์อื่น ๆ อีกกว่า 150 ชนิด

แหล่งข้อมูลอื่น

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: โรคชากาส

บทความวิกิพีเดียด้านการดูแลสุขภาพสามารถอ่านออฟไลน์ได้ทาง Medical Wikipedia app.

• Chagas disease ที่เว็บไซต์ Curlie
• Chagas information ที่ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของสหรัฐ
• Chagas information จาก the Drugs for Neglected Diseases initiative
• Chagas disease information สำหรับนักท่องเที่ยวจาก the International Association for Medical Assistance to Travellers