ระบบทางเดินอาหาร (อังกฤษ: Gastrointestinal tract, GI tract, alimentary canal หรือ gut) ระบบทางเดินอาหาร อาจเรียกอีกอย่างว่าระบบย่อยอาหาร (digestive tract) ระบบอวัยวะนี้มีเฉพาะในสัตว์หลายเซลล์ (multicellular animals) ที่ต้องกินอาหารและย่อยอาหาร เพื่อรับสารอาหารและพลังงานและขับถ่ายของเสียออกไป
กายวิภาคพื้นฐาน
ทางเดินอาหาร
ในมนุษย์ที่โตเต็มที่จะมีระบบทางเดินอาหาร ยาวประมาณ 7 เมตรครึ่ง หรือ 25 ฟุต ซึ่งประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดังนี้
-
ปาก (Mouth) ในช่องปากมีอวัยวะดังนี้
- ต่อมน้ำลาย (salivary glands)
- เยื้อเมือกช่องปาก (mucosa)
- ฟัน (teeth)
- ลิ้น (tongue)
- คอหอย (Pharynx)
- หลอดอาหาร (Esophagus) และ ปากกระเพาะ (cardia)
-
กระเพาะอาหาร (Stomach) ประกอบด้วย
- ปากกระเพาะ (cardiac)
- กระพุ้งกระเพาะอาหาร (fundus)
- กระเพาะส่วนปลาย (antrum, pylorus)
- หูรูดกระเพาะส่วนปลาย (pyloric sphincter)
-
ลำไส้ (intestine หรือ Bowel) :
-
ลำไส้เล็ก (small intestine) มีสามส่วนดังนี้:
- ลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenum)
- ลำไส้เล็กส่วนกลาง (jejunum)
- ลำไส้เล็กส่วนปลาย (ileum)
-
ลำไส้ใหญ่ (large intestine) มีสามส่วนดังนี้:
- กระพุ้งไส้ใหญ่ หรือ ซีกัม (cecum) (เป็นที่อยู่ของ ไส้ติ่ง (vermiform appendix))
-
ไส้ใหญ่ (colon) ประกอบด้วย
- ไส้ใหญ่ส่วนขึ้น (ascending colon)
- ไส้ใหญ่ส่วนขวาง (transverse colon)
- ไส้ใหญ่ส่วนลง (descending colon)
- ไส้ใหญ่ส่วนคด (sigmoid flexure)
- ไส้ตรง (rectum)
-
ลำไส้เล็ก (small intestine) มีสามส่วนดังนี้:
- ทวารหนัก (anus)
อวัยวะที่เกี่ยวข้อง
ตับ (liver) ปล่อย น้ำดี (bile) เข้าไปในลำไส้เล็กโดยระบบน้ำดี (biliary system) และไปเก็บที่ถุงน้ำดี (gallbladder) ตับอ่อน (pancreas) จะปล่อยของเหลวไอซอสโมติก (isosmotic fluid) ซึ่งประกอบด้วยไบคาร์บอเนต (bicarbonate) และเอ็นไซม์หลายชนิด เช่น
- ทริปซิน (trypsin)
- ไคโมทริปซิน (chymotrypsin)
- ไลเปส (lipase)
- คาร์บอกซี่เปปซิเดส (carboxypeptidase)
- แพนคลิเอติก อะไมเลส (amylase)
- นิวเคลส (nuclase enzymes)
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, National Institutes of Health.
- Coico, R., Sunshine, G., and Benjamini, E. (2003) "Immunology: A short Course 5th ed." Pgs 11-12.