| ต่อมคาวเปอร์ | |
|---|---|
 กายวิภาคในชาย
| |
 สาขาของหลอดเลือดแดง internal pudendal artery (Bulbourethral gland มีป้ายอยู่ตรงกลางด้านซ้าย)
| |
| รายละเอียด | |
| คัพภกรรม | Urogenital sinus |
| หลอดเลือดแดง | Artery of the urethral bulb |
| ตัวระบุ | |
| ภาษาละติน | Glandulae bulbourethrales |
| MeSH | D002030 |
| TA98 | A09.3.09.001 |
| TA2 | 3659 |
| อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ | |
Bulbourethral gland หรือ ต่อมคาวเปอร์ (อังกฤษ: Cowper's gland) ตามชื่อของนักกายวิภาคชื่อว่า วิลเลียม คาวเปอร์ เป็นต่อมขับออก (exocrine gland) ในระบบสืบพันธุ์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมตัวผู้มากมายหลายประเภท (ในบรรดาสัตว์เลี้ยงทั้งหลาย มีสุนัขเท่านั้นที่ไม่มี) เป็นต่อมที่มีกำเนิดเดียวกัน (homologous) กับต่อมบาร์โทลิน (Bartholin's gland) ในสัตว์ตัวเมีย
ตำแหน่ง
ต่อมนี้อยู่ที่ส่วนหลังด้านข้างของส่วนที่เป็นเยื่อบุท่อปัสสาวะที่โคนองคชาต (ดูรูป) อยู่ในระหว่างสองชั้นของ fascia of the urogenital diaphragm ใน deep perineal pouch และปกคลุมด้วยใยกล้ามเนื้อหูรูดท่อปัสสาวะ (urethral sphincter) แนวขวาง
โครงสร้าง
ต่อมนี้เป็นต่อมประกอบ tubulo-alveolar แต่ละข้างมีขนาดเท่ากับเม็ดถั่วลันเตาในมนุษย์ ในลิงชิมแปนซี จะมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่เห็นได้ด้วยกล้องจุลทรรศน์ ในหมูป่า ต่อมนี้อาจยาวถึง 18 ซ.ม. และมีเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 5 ซ.ม.
ต่อมนี้ประกอบด้วยกลีบเล็ก ๆ ที่มัดเข้าด้วยกันด้วยเยื่อเส้นใย แต่ละกลีบประกอบด้วยกระเปาะ (Acinus) หลายกระเปาะ มีภายในบุด้วยเนื้อเยื่อบุผิว (epithelium) ที่มีช่องเปิดออกไปเป็นท่อที่เชื่อมต่อกับท่อของกลีบอื่น ๆ รวมกันเป็นท่อสำหรับหลั่งออกท่อเดียว ท่อหลั่งออกนี้ยาวประมาณ 2.5 ซ.ม. และมีช่องเปิดเข้าไปในท่อปัสสาวะที่โคนองคชาต ต่อมนี้จะเล็กลงเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น
หน้าที่
เมื่อเกิดอารมณ์ทางเพศ ต่อมแต่ละข้างจะผลิตน้ำเหนียว ๆ ใส ๆ มีรสเค็มที่รู้จักกันว่า น้ำหล่อลื่น (pre-ejaculate) ซึ่งช่วยหล่อลื่นท่อปัสสาวะเพื่อเปิดทางแก่ตัวอสุจิ โดยทำฤทธิ์กรดที่เกิดจากปัสสาวะในท่อปัสสาวะให้เป็นกลาง และช่วยล้างปัสสาวะและสิ่งแปลกปลอมที่เหลืออยู่ออกไป
แม้ว่าน้ำหล่อลื่นจะไม่มีตัวอสุจิ แต่ก็เป็นไปได้ว่ามันอาจจะเก็บตกตัวอสุจิที่อยู่ในป่ององคชาต (bulb of penis) อันเป็นส่วนเหลือจากการหลั่งน้ำอสุจิครั้งสุดท้าย ๆ แล้วส่งตัวอสุจิออกก่อนที่จะเกิดการหลั่งน้ำอสุจิต่อไป
ต่อมคาวเปอร์ยังผลิตแอนติเจนเฉพาะต่อมลูกหมาก (prostate-specific antigen ตัวย่อ PSA) และมะเร็งที่ต่อมคาวเปอร์อาจจะเพิ่มปริมาณ PSA ไปในระดับที่ทำให้สงสัยได้ว่าอาจมีมะเร็งต่อมลูกหมาก
รูปอื่น ๆ
โครงสร้างองคชาต
อวัยวะเชิงกรานของชายดูจากด้านขวา
กระเพาะปัสสาวะ องคชาต และท่อปัสสาวะ ผ่าในแนวตั้ง
ดูเพิ่ม
- น้ำหล่อลื่น (ที่ต่อมคาวเปอร์หลั่งออก)