| ระบบขับถ่ายปัสสาวะ | |
|---|---|
| |
| รายละเอียด | |
| ตัวระบุ | |
| ภาษาละติน | Systema urinarium |
| MeSH | D014551 |
| TA98 | A08.0.00.000 |
| TA2 | 3357 |
| FMA | 7159 |
| อภิธานศัพท์กายวิภาคศาสตร์ | |
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ หรือ ระบบทางเดินปัสสาวะ ประกอบด้วยไต ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ และท่อปัสสาวะ หน้าที่ของระบบขับถ่ายปัสสาวะ คือ กำจัดของเสียออกจากร่างกาย ควบคุมความดันเลือดและปริมาตรเลือดในกาย ควบคุมระดับอิเล็กโทรไลต์และเมแทบอไลต์ และควบคุมค่าความเป็นกรดเบสของเลือด ทางเดินปัสสาวะเป็นระบบระบายน้ำของร่างกายโดยการขับปัสสาวะออกในท้ายที่สุด ที่ไตมีปริมาณเลือดไหลเข้าจำนวนมากโดยผ่านหลอดเลือดแดงไต และออกจากไตโดยผ่านหลอดเลือดดำไต ไตแต่ละข้างประกอบด้วยหน่วยการทำงานขนาดเล็ก เรียกว่า หน่วยไต เลือดจะถูกกรองและผ่านกระบวนการต่าง ๆ ทำให้ได้ของเสียในรูปของปัสสาวะและออกจากไตทางท่อไต ซึ่งเป็นท่อที่ประกอบด้วยเส้นใยกล้ามเนื้อเรียบที่ดันให้ปัสสาวะไหลสู่กระเพาะปัสสาวะ ซึ่งเป็นที่เก็บปัสสาวะและขับออกนอกร่างกายโดยการถ่ายปัสสาวะ ระบบขับถ่ายปัสสาวะของเพศหญิงและเพศชายคล้ายกันมาก ต่างกันเพียงความยาวของท่อปัสสาวะ
โดยปกติแล้วจะมีปัสสาวะที่ถูกขับออกมา 800–2,000 มิลลิลิตรต่อวันในมนุษย์สุขภาพดี ปริมาณนี้จะแตกต่างกันไปตามการได้รับของเหลวเข้าสู่ร่างกายและการทำงานของไต
โครงสร้าง
- ไต (kidney) ทำหน้าที่กรองของเสียออกจากเลือด ขับออกมาเป็นน้ำปัสสาวะไหลไปตามท่อเล็กๆในไต โดยไปรวมกันที่กรวยไต จากนั้นก็ไหลผ่านท่อไตลงสู่กระเพาะปัสสาวะ พร้อมที่จะขับออกมานอกร่างกายทางท่อปัสสาวะ
- ท่อไต (ureter) เป็นท่อที่ออกมาจากไตในแต่ละข้างไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
- กระเพาะปัสสาวะ (bladder) สามารถบรรจุน้ำปัสสาวะได้ประมาณ 500–1,000 มิลลิลิตร
- ท่อปัสสาวะ (urethra) เป็นท่อเล็ก ๆ ที่ออกมาจากกระเพาะปัสสาวะเพื่อจะนำน้ำปัสสาวะออกไปนอกร่างกาย
จุลกายวิภาคศาสตร์
ภายใต้กล้องจุลทรรศน์ ผนังด้านในของระบบขับถ่ายปัสสาวะจะถูกคลุมด้วยเนื้อเยื่อบุผิวชนิดแปรเปลี่ยน แตกต่างกับเนื้อเยื่อบุผิวที่บุอวัยวะส่วนใหญ่ในร่างกาย เนื้อเยื่อบุผิวชนิดแปรเปลี่ยนนี้มีลักษณะทั้งราบเรียบและโป่งขยายได้ โดยจะคลุมส่วนใหญ่ของระบบขับถ่ายปัสสาวะ รวมไปถึงกรวยไต ท่อไต และกระเพาะปัสสาวะ