ระบบจำแนกประเภทยาตามการรักษาทางกายวิภาคศาสตร์
ระบบจำแนกประเภทยาตามการรักษาทางกายวิภาคศาสตร์ (อังกฤษ: Anatomical Therapeutic Chemical Classification System; ATC) เป็นระบบการจัดกลุ่มยา ซึ่งควบคุมโดย องค์การอนามัยโลก Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology พิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1976
ระบบจำแนกนี้แบ่งยาออกเป็นกลุ่มต่างๆ ตามอวัยวะหรือระบบอวัยวะที่ยาออกฤทธิ์ และ/หรือตามลักษณะเฉพาะทางการรักษาหรือทางเคมี
การแบ่งกลุ่ม
ในระบบนี้ ยาจะถูกแบ่งออกเป็น 5 ระดับแตกต่างกันดังนี้
ระดับที่ 1
รหัสระดับที่ 1 ระบุกลุ่มหลักตามกายวิภาคศาสตร์ ประกอบด้วยตัวอักษร 1 ตัว มี 14 หมู่หลักดังนี้
| รหัส | Contents |
|---|---|
| A | ทางเดินอาหารและเมแทบอลิซึม (Alimentary tract and metabolism) |
| B | เลือดและอวัยวะสร้างเลือด (Blood and blood forming organs) |
| C | ระบบหัวใจหลอดเลือด (Cardiovascular system) |
| D | ตจวิทยา (Dermatologicals) |
| G | ระบบสืบพันธุ์และทางเดินปัสสาวะและฮอร์โมนเพศ (Genito-urinary system and sex hormones) |
| H | ยาเตรียมฮอร์โมนทั่วร่างกาย ไม่รวมฮอร์โมนเพศและอินซูลิน (Systemic hormonal preparations, excluding sex hormones and insulins) |
| J | สารต้านการติดเชื้อสำหรับทั่วร่างกาย (Anti-infectives for systemic use) |
| L | สารต้านมะเร็งและสารปรับระบบภูมิคุ้มกัน (Antineoplastic and immunomodulating agents) |
| M | ระบบกล้ามเนื้อและโครงกระดูก (Musculo-skeletal system) |
| N | ระบบประสาท (Nervous system) |
| P | สารต้านปรสิต สารฆ่าแมลง และสารไล่แมลง (Antiparasitic products, insecticides and repellents) |
| R | ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory system) |
| S | อวัยวะรับความรู้สึก (Sensory organs) |
| V | อื่นๆ (Various) |
ระดับที่ 2
รหัสระดับที่ 2 ระบุกลุ่มหลักตามการรักษา ประกอบด้วยตัวเลข 2 ตัว
ตัวอย่าง: N02 ยาระงับปวด (Analgesics)
ระดับที่ 3
รหัสระดับที่ 3 ระบุกลุ่มย่อยตามการรักษา/เภสัชวิทยา ประกอบด้วยตัวอักษร 1 ตัว
ตัวอย่าง: N02B ยาระงับปวดและลดไข้อื่น ๆ (Other analgesics and antipyretics)
ระดับที่ 4
รหัสระดับที่ 4 ระบุกลุ่มย่อยตามเคมี/การรักษา/เภสัชวิทยา ประกอบด้วยตัวอักษร 1 ตัว
ตัวอย่าง: N02BE อะนิไลด์ (Anilides)
ระดับที่ 5
รหัสระดับที่ 5 ระบุชื่อสารเคมี ประกอบด้วยตัวเลข 2 ตัว
ตัวอย่าง: N02BE01 พาราเซตามอล (Paracetamol)
ATCvet
ระบบ ATCvet ใช้ในการจำแนกยาทางสัตวแพทยศาสตร์ โดยใช้ตัวอักษร Q เป็นรหัสระดับที่ 1 นำหน้ารหัส ATC ในยาของมนุษย์ ตัวอย่างเช่น พาราเซตามอลในทางสัตวแพทยศาสตร์มีรหัสเป็น QN02BE01
ในบางรหัสจะใช้เฉพาะยาในทางสัตวแพทยศาสตร์ เช่น QI ยาในระบบภูมิคุ้มกัน (Immunologicals) หรือ QJ51 ยาต้านแบคทีเรียสำหรับใช้ในเต้านม (Antibacterials for intramammary use)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Official ATC website, hosted by the WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology
- ATC
|
ทางเดินอาหาร/ เมแทบอลิซึม (A) |
กรดกระเพาะ (ยาลดกรด, สารต้านตัวรับ H2 , ยายับยั้งการหลั่งกรด) • ยาแก้อาเจียน • ยาระบาย • ยาแก้ท้องร่วง • ยาลดความอ้วน • ยาต้านเบาหวาน • วิตามิน • เกลือแร่
|
|---|---|
|
เลือดและอวัยวะ สร้างเลือด (B) |
|
|
ระบบหัวใจ และหลอดเลือด (C) |
ยารักษาโรคหัวใจ/ยาแก้อาการปวดเค้นหัวใจ (คาร์ดิแอคไกลโคไซด์ , ยาต้านภาวะหัวใจเสียจังหวะ , ยากระตุ้นหัวใจ) • ยาลดความดัน • ยาขับปัสสาวะ • สารขยายหลอดเลือด • เบต้า บล็อกเกอร์ • แคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์ • ระบบเรนิน-แองจิโอเทนซิน (เอซีอีอินฮิบิเตอร์ , แองกิโอเทนซินรีเซพเตอร์บล๊อคเกอร์ , เรนินอินฮิบิเตอร์) • ยาลดไขมันในเส้นเลือด (สแตติน , ไฟเบรต , ไบล์แอซิดซีเควสแตรนต์) |
| ผิวหนัง (D) | |
| ระบบสืบพันธุ์ (G) | |
| ระบบต่อมไร้ท่อ (H) | |
|
การติดเชื้อและ การติดเชื้อปรสิต (J, P, QI) |
|
| มะเร็ง (L01-L02) | |
| โรคทางระบบ ภูมิคุ้มกัน (L03-L04) |
|
| กล้ามเนื้อ กระดูก และข้อต่อ (M) | |
| สมองและระบบประสาท (N) | |
| ระบบทางเดินหายใจ (R) | |
| อวัยวะรับความรู้สึก (S) | |
| อื่น ๆ (V) | |